Μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο UNSW του Σίδνεϊ δίνει απάντηση σε ένα ερώτημα που απασχολεί εδώ και καιρό την ψυχολογία της ανθρώπινης συμπεριφοράς: γιατί κάποιοι επιμένουν να κάνουν κακές επιλογές, ακόμη και όταν γνωρίζουν το τίμημα; Ο επικεφαλής της μελέτης, Dr. Philip Jean-Richard-dit-Bressel, εξηγεί ότι για μια μικρή μερίδα ατόμων, το πρόβλημα δεν είναι ούτε η έλλειψη κινήτρου ούτε η αδυναμία. Είναι η αδυναμία να συνδέσουν τις πράξεις τους με τις συνέπειες που αυτές επιφέρουν.
Η έρευνα, δημοσιευμένη στο Communications Psychology, βασίστηκε σε ένα απλό διαδικτυακό παιχνίδι μάθησης, όπου οι συμμετέχοντες καλούνταν να κάνουν επιλογές που οδηγούσαν είτε σε επιβράβευση είτε σε «τιμωρία» (απώλεια βαθμών). Οι ερευνητές εντόπισαν τρεις τύπους συμπεριφοράς:
-
Οι Ευαίσθητοι (Sensitives): Αναγνώριζαν γρήγορα τις επιβλαβείς επιλογές και τις απέφευγαν.
-
Οι Ασυνείδητοι (Unawares): Δεν καταλάβαιναν εξαρχής τι πήγαινε λάθος, αλλά άλλαζαν συμπεριφορά όταν τους το εξηγούσαν.
-
Οι Εμμονικοί (Compulsives): Συνέχιζαν τις ίδιες αρνητικές επιλογές, ακόμη και αφού τους είχαν δείξει ποιο ήταν το λάθος.
«Διαπιστώσαμε ότι κάποιοι απλώς δεν μαθαίνουν από την εμπειρία τους», ανέφερε ο Dr. Jean-Richard-dit-Bressel. «Ακόμα κι αν θέλουν να αποφύγουν τη ζημιά και προσέχουν, δεν καταλαβαίνουν ότι οι ίδιες τους οι πράξεις δημιουργούν το πρόβλημα». Η μελέτη περιελάμβανε 267 συμμετέχοντες από 24 χώρες και διήρκησε έξι μήνες. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 26% ήταν Ευαίσθητοι, το 47% Ασυνείδητοι και το 27% Εμμονικοί.
Σε σύγκριση με παλιότερη μελέτη στην Αυστραλία, οι Εμμονικοί ήταν περισσότεροι – κυρίως άτομα άνω των 50, γεγονός που ίσως σχετίζεται με μειωμένη γνωστική ευελιξία λόγω ηλικίας. Ενδιαφέρον είναι ότι πολλοί συμμετέχοντες διατήρησαν το ίδιο μοτίβο συμπεριφοράς και έξι μήνες μετά, γεγονός που δείχνει πως αυτές οι αντιδράσεις είναι σταθερά χαρακτηριστικά – σχεδόν σαν τύποι προσωπικότητας. «Όταν τους ρωτήσαμε γιατί έκαναν αυτές τις επιλογές, οι περισσότεροι μπορούσαν να περιγράψουν πλήρως τη στρατηγική τους, ακόμα κι αν ήταν λανθασμένη», σημείωσε ο Dr. Jean-Richard-dit-Bressel.
Αυτό φανερώνει ένα βαθύτερο πρόβλημα: την αδυναμία ενσωμάτωσης της νέας γνώσης στην πράξη. Οι συνέπειες αυτής της έρευνας μπορεί να είναι σημαντικές για την κατανόηση εθιστικών ή αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών, όπως ο τζόγος ή οι εξαρτήσεις. Επίσης, δείχνει ότι οι εκστρατείες ενημέρωσης δεν επαρκούν για όλους. Για κάποιους, ίσως χρειάζονται πιο στοχευμένες, παρεμβατικές στρατηγικές αλλαγής συμπεριφοράς.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!