Γάζα: Ο λιμός έχει αποτραπεί προσωρινά, αλλά η ανθρωπιστική κρίση παραμένει

Τα τελευταία στοιχεία από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ολοκληρωμένο Πλαίσιο Κατάταξης Επισιτιστικής Ασφάλειας (IPC) δείχνουν ότι ο λιμός στη Γάζα δεν υφίσταται πλέον, μετά από μήνες σφοδρών συγκρούσεων και στέρησης πρόσβασης σε τρόφιμα και βασικές υπηρεσίες. Αυτό αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη για εκατοντάδες χιλιάδες κατοίκους, αλλά η κατάσταση στη Γάζα παραμένει πολύ ευάλωτη και επισιτιστικά επισφαλής.

Η βελτίωση αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην κατάπαυση του πυρός που συμφωνήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2025, η οποία επέτρεψε σημαντική αύξηση στη ροή ανθρωπιστικής και εμπορικής βοήθειας προς τη Γάζα. Καθώς οι δρόμοι άνοιξαν και τα συνοριακά περάσματα λειτούργησαν περισσότερο, μεγάλες ποσότητες τροφίμων και βασικών αγαθών κατέφτασαν στον παλαιστινιακό θύλακα, βελτιώνοντας προσωρινά την πρόσβαση των ανθρώπων σε βασικά είδη διατροφής.

Ωστόσο, παρά αυτή τη σχετική πρόοδο, η επισιτιστική ανασφάλεια παραμένει εκτεταμένη και επικίνδυνη. Σύμφωνα με την τελευταία ανάλυση του IPC, περίπου 1,6 εκατομμύρια άνθρωποι — δηλαδή πάνω από το 75% του πληθυσμού της Γάζας — εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν κρίσιμη έλλειψη τροφίμων και σοβαρή υποσιτισμό, με πολύ υψηλά ποσοστά οξείας πείνας και σοβαρών διατροφικών ελλείψεων.

Τι σημαίνει στην πράξη η “αποφυγή λιμού”;

Ο όρος “λιμός” (famine) χρησιμοποιείται για να περιγράψει την χειρότερη δυνατή κατάσταση επισιτιστικής κρίσης, όπου μεγάλα τμήματα του πληθυσμού δεν έχουν πρόσβαση σε τρόφιμα, το ποσοστό θνησιμότητας αυξάνεται, και αναλογίες υποσιτισμού ξεπερνούν κρίσιμα όρια. Στη Γάζα, αυτές τις τελευταίες εβδομάδες δεν υπάρχουν πλέον περιοχές που να ταξινομούνται σε κατάσταση λιμού σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα IPC, κυρίως λόγω της αυξημένης ροής βοήθειας.

Όμως δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι η παλιά κατάσταση έχει εξαλειφθεί πλήρως: η πλειονότητα των γειτονιών εξακολουθεί να βρίσκεται σε κατάσταση επείγουσας επισιτιστικής ανάγκης (Phase 4), που σημαίνει ότι οι άνθρωποι έχουν τεράστια κενά στην πρόσληψη τροφής και βιώνουν συνεχή διατροφική ανασφάλεια.

Τα πιο ευάλωτα τμήματα του πληθυσμού

Μια από τις μεγαλύτερες ανησυχίες των Ηνωμένων Εθνών είναι ότι, παρά την τρέχουσα «αποφυγή λιμού», δεκάδες χιλιάδες παιδιά, έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες αντιμετωπίζουν σοβαρό υποσιτισμό στο προσεχές έτος. Παιδιά κάτω των πέντε ετών και μητέρες με μωρά βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία και την ανάπτυξή τους, κάτι που μπορεί να έχει μόνιμες συνέπειες για ολόκληρη τη γενιά.

Επιπλέον, πολλοί κάτοικοι εξακολουθούν να ζουν σε πρόχειρους καταυλισμούς, χωρίς ασφαλές νερό, υγειονομική υποστήριξη και με κατεστραμμένη υποδομή. Η έλλειψη καθαρού νερού και η αδυναμία πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες υγιεινής δημιουργούν πρόσθετους κινδύνους για την υγεία, συμπεριλαμβανομένων λοιμώξεων, διάρροιας και άλλα προβλήματα που επιδεινώνουν περαιτέρω τη διατροφική κρίση.

Η κατάσταση παραμένει εύθραυστη

Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, έχει υπογραμμίσει επανειλημμένα ότι τα υπάρχοντα κέρδη είναι “εύθραυστα, επικίνδυνα εύθραυστα” και μπορούν πολύ εύκολα να αντιστραφούν αν η βοήθεια μειωθεί, αν σταματήσει η πρόσβαση στις ζωτικές εισροές ή αν αναζωπυρωθούν οι εχθροπραξίες.

Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι στην περίπτωση που η ροή της βοήθειας διακοπεί ή η κατάπαυση του πυρός καταρρεύσει, ολόκληρη η περιοχή της Γάζας θα μπορούσε να ξαναμπεί σε κατάσταση λιμού μέσα σε λίγες εβδομάδες ή μήνες. Η αναστροφή αυτής της βελτίωσης θα ήταν καταστροφική, ειδικά για τις πλέον ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

Τι απαιτείται για να διατηρηθούν τα κέρδη;

Για να διατηρηθεί αυτή η πρόοδος και να προχωρήσει η Γάζα από μια κατάσταση επιβίωσης σε μια πραγματική διαδικασία ανάκτησης και σταθερότητας, οι οργανισμοί ανθρωπιστικής βοήθειας ζητούν:

• Άμεση και χωρίς εμπόδια πρόσβαση για την ανθρωπιστική και εμπορική βοήθεια σε όλη τη Λωρίδα της Γάζας.

• Αύξηση των χρηματοδοτήσεων για τρόφιμα, υγειονομική περίθαλψη, νερό, υποδομές και προγράμματα διατροφής.

• Άρση των περιορισμών στις εισαγωγές βασικών αγαθών, συμπεριλαμβανομένων των γεωργικών προϊόντων και εισροών.

• Συνεχής προσπάθεια για μια πραγματικά διαρκή κατάπαυση του πυρός που επιτρέπει σταθερότητα και ανοικοδόμηση.

Η τρέχουσα αναφορά των Ηνωμένων Εθνών δείχνει ότι, ενώ ο λιμός στη Λωρίδα της Γάζας δεν υφίσταται πλέον, η ανάγκη για ανθρωπιστική βοήθεια είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Η πρόοδος που έχει σημειωθεί είναι σημαντική, αλλά εύθραυστη και εξαρτάται από την παροχή συνεχούς και αξιόπιστης υποστήριξης από τη διεθνή κοινότητα. Χωρίς αυτή, η Γάζα θα μπορούσε πολύ σύντομα να βρεθεί ξανά σε μια κατάσταση ανθρωπιστικής καταστροφής.