Τα φυτικά έλαια, όπως το ηλιέλαιο, το σογιέλαιο, το καλαμποκέλαιο και το κραμβέλαιο, χρησιμοποιούνται ευρέως στη μαγειρική και στη βιομηχανία τροφίμων. Είναι πλούσια σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, ειδικά σε ωμέγα-6 λιπαρά, τα οποία είναι απαραίτητα για τον οργανισμό αλλά πρέπει να καταναλώνονται σε ισορροπία με τα ωμέγα-3. Το πρόβλημα ξεκινά όταν η διατροφή περιέχει υπερβολικές ποσότητες ωμέγα-6 και ελάχιστα ωμέγα-3, καθώς αυτό μπορεί να διαταράξει τη φλεγμονώδη απόκριση του σώματος.
Η σχέση μεταξύ φυτικών ελαίων και φλεγμονής
Πολλές μελέτες έχουν συνδέσει την υπερκατανάλωση φυτικών ελαίων με αυξημένα επίπεδα φλεγμονής στον οργανισμό. Τα ωμέγα-6 λιπαρά, όταν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες, μπορεί να προάγουν την παραγωγή φλεγμονωδών ουσιών όπως οι προσταγλανδίνες και οι λευκοτριένες. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα φυτικά έλαια είναι “κακά”, αλλά ότι η ποιότητά τους, ο τρόπος επεξεργασίας και η ποσότητα στην καθημερινή διατροφή παίζουν καθοριστικό ρόλο. Επίσης, τα εξευγενισμένα φυτικά έλαια που χρησιμοποιούνται σε τηγανητά τρόφιμα και επεξεργασμένα προϊόντα περιέχουν συχνά οξειδωμένες ενώσεις, οι οποίες σχετίζονται με χρόνιες φλεγμονώδεις παθήσεις.
Τι λένε οι ειδικοί και τι μπορούμε να κάνουμε
Οι διατροφολόγοι προτείνουν να διατηρείται μια ισορροπία μεταξύ ωμέγα-6 και ωμέγα-3 λιπαρών, ιδανικά κοντά στο 4:1 ή ακόμα και 2:1. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να περιορίσουμε τα επεξεργασμένα φυτικά έλαια και να προτιμήσουμε πηγές καλών λιπαρών, όπως το ελαιόλαδο, οι ξηροί καρποί και τα λιπαρά ψάρια. Επιπλέον, η κατανάλωση τροφών με αντιφλεγμονώδη δράση, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά και τα μπαχαρικά (π.χ. κουρκουμάς, τζίντζερ), μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της φλεγμονής.
Τα φυτικά έλαια δεν είναι από τη φύση τους βλαβερά, αλλά η υπερβολική και ακατάλληλη χρήση τους μπορεί να συμβάλλει στη φλεγμονή. Η ισορροπία στη διατροφή, η προτίμηση ποιοτικών ελαίων και η αποφυγή υπερεπεξεργασμένων τροφών είναι το κλειδί για την προστασία της υγείας μας. Όπως με όλα στη διατροφή, η ποσότητα και η ποιότητα κάνουν τη διαφορά.