Ο νεογνικός ίκτερος, που εμφανίζεται όταν αυξάνονται τα επίπεδα χολερυθρίνης στο αίμα, επηρεάζει πάνω από το 60% των τελειόμηνων και το 80% των πρόωρων νεογνών κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας ζωής. Η φωτοθεραπεία θεωρείται η πιο αποτελεσματική και ευρέως χρησιμοποιούμενη θεραπευτική μέθοδος για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης, καθώς μέσω μπλε φωτός μετατρέπει τη μπίλιρουμπιν σε μορφή που αποβάλλεται εύκολα.
Οφέλη της φωτοθεραπείας
Η έγκαιρη και σωστά εκτελούμενη φωτοθεραπεία μειώνει αποτελεσματικά τα επίπεδα μπίλιρουμπιν την ίδια κιόλας ημέρα, όταν εφαρμόζεται με την κατάλληλη ένταση (≥ 30 µW/cm²/nm) και σε μεγάλο μέρος του σώματος (35 – 80%). Αυτό συνοδεύεται από μείωση των πιθανών νευρολογικών επιπλοκών, όπως το kernicterus.
Προκλήσεις και ανεπιθύμητες συνέπειες
Παρά τη γενική ασφάλεια της φωτοθεραπείας, τελευταία προκύπτουν δεδομένα σχετικά με κάποιες δυσμενείς επιδράσεις που αξίζει να λαμβάνονται υπόψη.
-
Διαταραχή αλληλεπίδρασης με τη μητέρα: Η ανάγκη απομάκρυνσης του μωρού για θεραπεία περιορίζει την επαφή δέρμα με δέρμα και τη στήριξη του θηλασμού.
-
Διαταραχή του κιρκαδικού ρυθμού: Φωτοθεραπεία μπορεί να επηρεάσει γονίδια που ρυθμίζουν τον βιολογικό ρολόι όπως τα Bmal1 και Cry1, μειώνοντας τα επίπεδα μελατονίνης και προκαλώντας δυσκολίες στον ύπνο ή αυξημένη ανησυχία του νεογνού.
-
Αφυδάτωση: Η θερμότητα από τους λαμπτήρες προκαλεί απώλεια δέρματος έως και 26%, ιδιαίτερα σε πρόωρα μωρά, επιταχύνοντας την αφυδάτωση. Ειδικά η LED φωτοθεραπεία έχει καλύτερη διαχείριση θερμοκρασίας αλλά και πάλι απαιτεί στενή παρακολούθηση.
-
Υποασβεστιαιμία: Φωτοθεραπεία μπορεί να αυξήσει την αποβολή ασβεστίου ενώ παράλληλα η ανασταλτική επίδραση στο επιθήλιο της επίφυση μπορεί να μειώσει τη μελατονίνη και άρα να επηρεάσει την ορμονική ισορροπία.
-
Εξανθήματα και σπάνιες επιπλοκές: Ορισμένα νεογνά εμφανίζουν εξάνθημα, pblechiae, ακόμη και bronze baby syndrome, μια μεταλλική απόχρωση στο δέρμα, σε βλάβες με υψηλότερη χολερυθρίνη. Η εμφάνισή του δεν είναι επιβλαβής αλλά απαιτεί προσέγγιση.
Εναλλακτικές και συμπληρωματικές προσεγγίσεις
Η έρευνα εξετάζει τρόπους μείωσης της διάρκειας και των επιπλοκών της φωτοθεραπείας:
-
Διαλείπουσα αντί συνεχούς θεραπείας: Στόχος η μείωση έκθεσης χωρίς απώλεια αποτελεσματικότητας.
-
Συμπληρωματικές θεραπείες: Όπως μασάζ, μικρές δόσεις φαρμάκων — προς το παρόν σε πιλοτική χρήση.
-
Φωτοθεραπεία στο σπίτι: Ολοένα πιο ασφαλής επιλογή, με κατάλληλη παρακολούθηση και καθοδήγηση.
-
Καινοτόμες συσκευές: Φορητά LED συστήματα με ηλιακή τροφοδοσία ή ενσωματωμένους αισθητήρες, όπως το Crib A’Glow ή wearable κουβέρτες φωτισμού, που προσφέρουν ασφάλεια σε απομακρυσμένες περιοχές χαμηλού πόρου.
Πρακτικές οδηγίες για γονείς και επαγγελματίες
-
Παρακολούθηση επιπέδων ασβεστίου και υγρά κατά τη διάρκεια θεραπείας.
-
Διατήρηση επαφής δέρμα με δέρμα όσο το επιτρέπει η κατάσταση — μειώνει άγχος και ενισχύει τη σύνδεση.
-
Χρήση LED μετρούμενης έντασης και αποφυγή υπερβολικής θερμότητας.
-
Ενημέρωση λοιπόν φροντιστών και γονέων ώστε να κατανοούν τα οφέλη και τους πιθανούς κινδύνους.
Η φωτοθεραπεία παραμένει βασικό εργαλείο για την προστασία των νεογνών από τις επιπτώσεις της υπερβολικής χολερυθρίνης. Ωστόσο, το «κρυφό πρόσωπο» της δεν πρέπει να αγνοείται. Η αναγνώριση των πιθανών παρενεργειών ανοίγει τον δρόμο για βελτιώσεις — λιγότερη διάρκεια, λιγότερες επιπλοκές, και ασφαλέστερη εμπειρία για το μωρό και την οικογένεια. Η συνεχής αξιολόγηση και εξέλιξη των μεθόδων φωτοθεραπείας, μαζί με καινοτόμες τεχνολογίες και εξατομικευμένη φροντίδα, θα διαμορφώσουν τη νέα εποχή στην νεογνική ιατρική — πιο ανθρώπινη, πιο ασφαλή και πιο αποτελεσματική.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!