Ο φόβος για τον οδοντίατρο είναι μια έντονη συναισθηματική αντίδραση που μπορεί να εκδηλωθεί με άγχος, ταχυπαλμία, εφίδρωση, ζάλη, αίσθημα αποπραγματοποίησης ή ναυτία. Για ορισμένους ανθρώπους, αυτός ο φόβος οδηγεί στην αποφυγή επισκέψεων στον οδοντίατρο, ενώ άλλοι αισθάνονται έντονη επιθυμία να φύγουν μόλις μπουν στο ιατρείο.
Ένας βασικός παράγοντας κινδύνου είναι οι επώδυνες εμπειρίες κατά τις οδοντιατρικές θεραπείες. Μεταξύ 8% και 20% των παιδιών και εφήβων φοβούνται τόσο πολύ τις οδοντιατρικές διαδικασίες που πληρούν τα κριτήρια για διάγνωση φόβου για τον οδοντίατρο.
Νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο BMC Oral Health δείχνει ότι ο φόβος για τον οδοντίατρο εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα που έχουν εκτεθεί σε στρεσογόνες εμπειρίες κατά την παιδική ηλικία. Με άλλα λόγια, επώδυνες εμπειρίες ζωής μπορούν να επηρεάσουν το πώς αισθάνεται κάποιος στο οδοντιατρικό κάθισμα.
Η μελέτη περιλάμβανε απαντήσεις από περισσότερους από 5.800 εφήβους ηλικίας 13–17 ετών και έδειξε ότι όσοι είχαν βιώσει στρεσογόνες καταστάσεις, όπως βία, διαζύγιο, κακοποίηση ή εκφοβισμό, ήταν σημαντικά πιο πιθανό να εμφανίσουν φόβο για τον οδοντίατρο από όσους δεν είχαν τέτοιες εμπειρίες.
Η έρευνα βασίζεται στα δεδομένα της HUNT, της Μελέτης Υγείας του Τρόντχαϊλ, μιας από τις μεγαλύτερες υγειονομικές μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί ποτέ. Η βάση δεδομένων περιλαμβάνει ερωτηματολόγια, κλινικές μετρήσεις και δείγματα από κατοίκους μιας κομητείας από το 1984 και μετά.
Παιδικές τραυματικές εμπειρίες και ευαισθησία στον φόβο
Όσο περισσότερες στρεσογόνες εμπειρίες είχαν οι νέοι, τόσο μεγαλύτερη ήταν η πιθανότητα να εμφανιστεί φόβος για τον οδοντίατρο. Η συσχέτιση ήταν πιο έντονη στα κορίτσια απ’ ό,τι στα αγόρια.
«Για πολλούς ανθρώπους που έχουν βιώσει ανασφάλεια στην παιδική ηλικία, η οδοντιατρική θεραπεία μπορεί να είναι απαιτητική. Οι ασθενείς ξαπλώνουν σε μια ευάλωτη θέση ενώ ένα πρόσωπο εξουσίας εργάζεται στο στόμα τους. Δεν είναι καθόλου παράξενο που η οδοντιατρική θεραπεία μπορεί να είναι δύσκολη», λέει η Lena Myran, ψυχολόγος στο Competence Center Tannhelse Midt (TkMidt).
Η Myran εργάζεται με ενήλικες ασθενείς που έχουν έντονο φόβο για τον οδοντίατρο και γράφει διδακτορική διατριβή στο NTNU σχετικά με τη σύνδεση των παιδικών τραυματικών εμπειριών με την υγεία του στόματος και των δοντιών. «Έχω ασθενείς που δεν έχουν επισκεφθεί οδοντίατρο για 40 χρόνια», αναφέρει.
Γιατί τα κορίτσια επηρεάζονται περισσότερο
Η μελέτη έδειξε ότι η συσχέτιση μεταξύ παιδικών τραυματικών εμπειριών και φόβου για τον οδοντίατρο ήταν πιο ισχυρή στα κορίτσια. «Γνωρίζουμε ότι ο φόβος για τον οδοντίατρο είναι πιο συχνός στα κορίτσια και ότι περισσότερα κορίτσια έχουν βιώσει σεξουαλική κακοποίηση ή ανασφάλεια», εξηγεί η Myran.
Η ίδια υπογραμμίζει ότι τα ευρήματα αυτά θα πρέπει να έχουν επιπτώσεις στον τρόπο που οι οδοντιατρικές υπηρεσίες αντιμετωπίζουν τους νέους ασθενείς. «Όταν οι οδοντίατροι συναντούν φοβισμένους ασθενείς, μπορούν να ρωτήσουν για την αιτία. Ακόμη και μια μικρή συζήτηση μπορεί να κάνει τον ασθενή να αισθανθεί ασφάλεια», λέει η Myran.
Τι μπορείτε να κάνετε
Η επικοινωνία με τον οδοντίατρο ή τον υγιεινολόγο του στόματος είναι σημαντική. «Το να πείτε απλώς ότι φοβάστε μπορεί να βοηθήσει απίστευτα. Ακόμη και μια σύντομη φράση σχετικά με τον φόβο σας θα κάνει πολλούς οδοντιάτρους πιο ευαίσθητους», προσθέτει.
Σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι πολλά παιδιά που έχουν βιώσει επώδυνες εμπειρίες δεν αναπτύσσουν φόβο για τον οδοντίατρο, και ότι το άγχος για τον οδοντίατρο είναι γενικά μεγαλύτερο στην παιδική ηλικία και μειώνεται καθώς το παιδί μεγαλώνει.
Παιδιά που έχουν υποβληθεί συχνά σε οδοντιατρικές θεραπείες έχουν μεγαλύτερη ευαλωτότητα στην ανάπτυξη φόβου. «Η έρευνά μας και άλλες μελέτες δείχνουν ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι ανάπτυξης έντονου φόβου για τον οδοντίατρο. Ευτυχώς, υπάρχει αποτελεσματική βοήθεια», καταλήγει η Myran.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!