Φαρυγγίτιδα: Αίτια, Συμπτώματα και Αντιμετώπιση

Η φαρυγγίτιδα είναι μία από τις πιο συχνές παθήσεις του ανώτερου αναπνευστικού, επηρεάζοντας άτομα κάθε ηλικίας, ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες ή σε περιόδους μετάβασης των εποχών. Πρόκειται για φλεγμονή του φάρυγγα, της περιοχής στο πίσω μέρος του λαιμού, η οποία προκαλεί πόνο, δυσκολία στην κατάποση και γενικά αίσθημα ενόχλησης. Παρότι συνήθως είναι ήπια και αυτοπεριοριζόμενη, η κατανόηση των αιτιών, των συμπτωμάτων και των μέτρων αντιμετώπισης είναι σημαντική για την έγκαιρη ανακούφιση και αποφυγή επιπλοκών.

Αίτια της φαρυγγίτιδας

Η φαρυγγίτιδα μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, με τους πιο συνηθισμένους να είναι οι ιογενείς και βακτηριακές λοιμώξεις.

1. Ιογενείς λοιμώξεις
   Αποτελούν το 70–90% των περιπτώσεων. Οι πιο συχνοί ιοί είναι:

   • Ρινοϊοί

   • Αδενοϊοί

   • Ιός της γρίπης

   • Ιός Epstein–Barr (που προκαλεί λοιμώδη μονοπυρήνωση)
     Οι ιογενείς λοιμώξεις συνήθως συνοδεύονται από καταρροή, βήχα και χαμηλό πυρετό.

2. Βακτηριακές λοιμώξεις
   Η πιο γνωστή είναι η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα, που προκαλείται από τον β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο ομάδας Α. Αυτού του τύπου η λοίμωξη είναι συχνότερη σε παιδιά σχολικής ηλικίας και μπορεί να χρειάζεται αντιβιοτική θεραπεία.

3. Μη λοιμώδη αίτια
   Η φαρυγγίτιδα μπορεί επίσης να οφείλεται σε:

   • Αλλεργίες (γύρη, σκόνη, ζώα)

   • Ερεθιστικούς παράγοντες (καπνός τσιγάρου, ρύπανση, ξηρός αέρας)

   • Υπερβολική χρήση της φωνής

   • Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, όπου τα οξέα του στομάχου ερεθίζουν τον φάρυγγα

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της φαρυγγίτιδας ποικίλλουν ανάλογα με το αίτιο, αλλά τα πιο κοινά περιλαμβάνουν:

• Πόνος ή κάψιμο στον λαιμό

• Δυσκολία στην κατάποση

• Ερυθρότητα στο πίσω μέρος του λαιμού

• Πυρετός (ιδιαίτερα σε βακτηριακή λοίμωξη)

• Διόγκωση λεμφαδένων στον λαιμό

• Βραχνάδα ή αλλαγή στη φωνή

• Πονοκέφαλος και γενικό αίσθημα κόπωσης

Σε περιπτώσεις στρεπτοκοκκικής φαρυγγίτιδας, μπορεί επίσης να υπάρχει:

• Έντονος, οξύς πόνος χωρίς βήχα

• Λευκές πλάκες ή πύον στις αμυγδαλές

• Ναυτία ή κοιλιακό άλγος στα παιδιά

Διάγνωση

Η διάγνωση γίνεται κυρίως κλινικά από ιατρό, βάσει των συμπτωμάτων και της εξέτασης του φάρυγγα. Σε ύποπτες περιπτώσεις βακτηριακής λοίμωξης μπορεί να χρησιμοποιηθεί:

• Γρήγορο τεστ στρεπτόκοκκου (rapid strep test)

• Καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος, για επιβεβαίωση

Η διάγνωση είναι σημαντική ώστε να αποφευχθεί η άσκοπη χρήση αντιβιοτικών, τα οποία δεν έχουν καμία δράση στις ιογενείς λοιμώξεις.

Αντιμετώπιση και θεραπεία

Η θεραπεία εξαρτάται από το αίτιο:

1. Ιογενής φαρυγγίτιδα
   Δεν απαιτεί αντιβιοτικά. Συνιστώνται:

   • Ξεκούραση και επαρκής ενυδάτωση

   • Ζεστά ροφήματα

   • Γαργάρες με αλατόνερο

   • Αντιπυρετικά/αναλγητικά όπως παρακεταμόλη ή ιβουπροφαίνη

   • Υγρασία στον χώρο για να μειωθεί ο ερεθισμός

2. Βακτηριακή φαρυγγίτιδα
   Απαιτεί αντιβιοτική θεραπεία, συνήθως πενικιλίνη ή αμοξικιλλίνη. Η λήψη αντιβιοτικών βοηθά στην ταχύτερη ανακούφιση, μειώνει τον κίνδυνο επιπλοκών και περιορίζει τη μετάδοση.

3. Φαρυγγίτιδα από αλλεργίες ή ερεθισμούς

   • Αποφυγή των ερεθιστικών παραγόντων

   • Αντιισταμινικά

   • Επαρκής ενυδάτωση και τοπικά σπρέι για ανακούφιση

Πότε πρέπει να δούμε γιατρό;

Παρότι η φαρυγγίτιδα είναι συνήθως ήπια, η ιατρική συμβουλή είναι απαραίτητη όταν:

• Ο πόνος επιδεινώνεται ή διαρκεί πάνω από 5–7 ημέρες

• Εμφανίζεται υψηλός πυρετός που δεν υποχωρεί

• Υπάρχουν δυσκολίες στην αναπνοή ή την κατάποση

• Παρατηρούνται διογκωμένοι λεμφαδένες και πύον στο λαιμό

• Υπάρχουν υποψίες για μονοπυρήνωση

Πρόληψη

Η πρόληψη της φαρυγγίτιδας περιλαμβάνει απλές αλλά αποτελεσματικές συνήθειες:

• Τακτικό πλύσιμο χεριών

• Αποφυγή κοινής χρήσης προσωπικών αντικειμένων

• Κάλυψη στόματος/μύτης κατά τον βήχα ή το φτέρνισμα

• Απομάκρυνση από καπνό και ρυπογόνες ουσίες

• Ενίσχυση ανοσοποιητικού με σωστή διατροφή και ξεκούραση