Εξωσωματική γονιμοποίηση: Πόσο σημαντική είναι η απώλεια βάρους;

Η απώλεια βάρους πριν την εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τις πιθανότητες εγκυμοσύνης, σύμφωνα με νέα συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών (RCTs) που δημοσιεύθηκε στο Annals of Internal Medicine. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι παρεμβάσεις απώλειας βάρους αυξάνουν ιδιαίτερα τα ποσοστά αυτόματης σύλληψης (χωρίς ιατρική παρέμβαση), ενώ η επίδρασή τους στις γεννήσεις ζώντων βρεφών παραμένει ασαφής.

Η μελέτη και οι στόχοι της

Η ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης εξέτασε αν η απώλεια βάρους πριν την IVF μπορεί να βελτιώσει τα αναπαραγωγικά αποτελέσματα. Η ανασκόπηση περιέλαβε 12 τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν από το 1980 έως τις 27 Μαΐου 2025, με συνολικά 1.921 γυναίκες. Τα κριτήρια ένταξης ήταν:

• Ηλικία ≥ 18 ετών

• Δείκτης μάζας σώματος (BMI) ≥ 27 kg/m²

• Σχεδιασμός IVF με ή χωρίς μικρογονιμοποίηση (ICSI)

Οι περισσότερες συμμετέχουσες ήταν γυναίκες στις αρχές της δεκαετίας των 30, με μέσο BMI 33,6 kg/m².

Τι είδους παρεμβάσεις μελετήθηκαν

Οι παρεμβάσεις απώλειας βάρους περιλάμβαναν:

• Δίαιτες χαμηλής θερμιδικής πρόσληψης (low-energy diets)

• Προγράμματα άσκησης συνδυασμένα με συμβουλές υγιεινής διατροφής

• Φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με διατροφή και φυσική δραστηριότητα

Αυτές οι μέθοδοι στοχεύουν στη βελτίωση της μεταβολικής υγείας, της ορμονικής ισορροπίας και της λειτουργίας του αναπαραγωγικού συστήματος.

Τα αποτελέσματα της ανάλυσης

Οι ερευνητές αξιολόγησαν τέσσερα βασικά αποτελέσματα:

1. Αυτόματη εγκυμοσύνη (χωρίς IVF)

2. Εγκυμοσύνη μέσω IVF

3. Συνολικά ποσοστά εγκυμοσύνης (αυτόματες + μέσω IVF)

4. Γέννηση ζώντος βρέφους

Κύρια ευρήματα:

• Οι παρεμβάσεις απώλειας βάρους συνδέθηκαν με υψηλότερα ποσοστά αυτόματης εγκυμοσύνης.

• Τα συνολικά ποσοστά εγκυμοσύνης αυξήθηκαν, κυρίως λόγω της αύξησης των φυσικών συλλήψεων.

• Η επίδραση στις εγκυμοσύνες που προκλήθηκαν με IVF ήταν ασαφής.

• Η σχέση με τις γεννήσεις ζώντων βρεφών ήταν μη ξεκάθαρη, ενώ υπήρχε μέτρια βεβαιότητα ότι δεν επηρεάζουν τα ποσοστά απώλειας εγκυμοσύνης.

Γιατί η απώλεια βάρους μπορεί να βοηθήσει

Η υπερβολική συσσώρευση λίπους μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την αναπαραγωγική υγεία, καθώς:

• Διαταράσσει την ορμονική ισορροπία (π.χ. αυξημένα οιστρογόνα, ινσουλίνη)

• Μειώνει την ποιότητα των ωαρίων

• Επηρεάζει την ωορρηξία

• Δημιουργεί λιγότερο ευνοϊκό ενδομήτριο περιβάλλον για εμφύτευση

Η απώλεια βάρους πριν την IVF μπορεί να αποκαταστήσει αυτές τις λειτουργίες, αυξάνοντας τις πιθανότητες σύλληψης, ιδιαίτερα με φυσικό τρόπο.

Σημασία για την κλινική πράξη

Η μελέτη υποδεικνύει ότι η ενσωμάτωση προγραμμάτων απώλειας βάρους στο πλάνο προετοιμασίας για την IVF μπορεί να βοηθήσει σημαντικά. Ειδικά για γυναίκες με αυξημένο BMI, η μείωση βάρους ενδέχεται:

• Να αυξήσει την πιθανότητα φυσικής εγκυμοσύνης

• Να μειώσει τον αριθμό κύκλων IVF που απαιτούνται

• Να βελτιώσει την οικονομική και ψυχολογική επιβάρυνση των ζευγαριών

Ωστόσο, το ερώτημα αν η απώλεια βάρους οδηγεί τελικά σε περισσότερες γεννήσεις ζώντων βρεφών παραμένει ανοιχτό.

Ανάγκη για περαιτέρω έρευνα

Οι συγγραφείς τονίζουν την ανάγκη για μεγαλύτερες, υψηλής ποιότητας τυχαιοποιημένες μελέτες που να αξιολογούν διάφορες στρατηγικές απώλειας βάρους, ειδικά εκείνες που επιτυγχάνουν σημαντική μείωση, όπως τα προγράμματα πλήρους αντικατάστασης διατροφής χαμηλών θερμίδων. Μόνο με τέτοιες μελέτες θα μπορέσουμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα ποια μέθοδος είναι πιο αποτελεσματική και ποια είναι η πραγματική της επίδραση στις γεννήσεις.

Η απώλεια βάρους πριν την εξωσωματική γονιμοποίηση φαίνεται να αυξάνει τις πιθανότητες εγκυμοσύνης, κυρίως μέσω της αυτόματης σύλληψης. Παρά την αβεβαιότητα για την επίδραση στις γεννήσεις ζώντων βρεφών, τα ευρήματα ενισχύουν την ιδέα ότι η σωστή διαχείριση βάρους πριν την IVF μπορεί να αποτελέσει σημαντικό βήμα για την επιτυχία.

Η επένδυση σε εξατομικευμένες παρεμβάσεις απώλειας βάρους, σε συνδυασμό με υποστήριξη από επαγγελματίες υγείας, ίσως αποδειχθεί καθοριστική για πολλά ζευγάρια που προσπαθούν να γίνουν γονείς.