Η κατάθεση στεφάνου πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 2 Αυγούστου, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ημέρας Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ρομά, με τον κ. Βαρδακαστάνη να συμμετέχει ως μέλος της αντιπροσωπείας του Συμβουλίου της Ευρώπης, έπειτα από πρόσκληση του Γενικού Εισηγητή για θέματα Ρομά, Γιώργου Σταμάτη.
Η επιλογή της ημερομηνίας δεν είναι τυχαία: Στις 2 Αυγούστου 1944, πάνω από 4.300 Ρομά – άνδρες, γυναίκες και παιδιά – οδηγήθηκαν στους θαλάμους αερίων και εξοντώθηκαν από το ναζιστικό καθεστώς. Συνολικά, εκτιμάται ότι 500.000 Ρομά έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, σε μια γενοκτονία που ισοπέδωσε κοινότητες και πολιτισμούς.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο κ. Βαρδακαστάνης στα άτομα με αναπηρία, τα οποία αποτέλεσαν τους πρώτους στόχους της ναζιστικής μηχανής. Στο πλαίσιο του διαβόητου προγράμματος «T-4», το καθεστώς των Ναζί εφάρμοσε ένα οργανωμένο σχέδιο «ευθανασίας» και μαζικών δολοφονιών ανθρώπων με αναπηρία, ήδη από το ξεκίνημα του πολέμου.
«Τα άτομα με αναπηρία ήταν τα πρώτα θύματα του φασισμού και του ναζισμού, μαζί με τους Ρομά. Δεν αφήνουμε την Ιστορία να ξεχαστεί», τόνισε ο Ιωάννης Βαρδακαστάνης, χαρακτηρίζοντας την επίσκεψή του στο Άουσβιτς ως «προσκύνημα και εμπειρία ζωής».
Ο πρόεδρος της ΕΣΑμεΑ επανέλαβε το διαχρονικό αίτημα για την καθιέρωση επίσημης Ημέρας Μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος με αναπηρία, υπογραμμίζοντας:
«Δεν υπάρχει κανένας άλλος τρόπος δικαίωσής τους από το να μείνει ζωντανή η μνήμη τους και να μη σταματήσει ποτέ ο αγώνας για δικαιοσύνη, για ισότητα, για ελευθερία».