Εμμηνόπαυση: Πώς να κρατήσετε τα οστά σας δυνατά

Η εμμηνόπαυση είναι μια φυσική φάση στη ζωή κάθε γυναίκας, η οποία συνοδεύεται από σημαντικές ορμονικές αλλαγές. Μία από τις πιο σοβαρές επιπτώσεις αυτών των αλλαγών είναι η αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης οστεοπόρωσης. Η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται από μείωση της οστικής μάζας και επιδείνωση της αρχιτεκτονικής των οστών, γεγονός που τα καθιστά πιο εύθραυστα και επιρρεπή σε κατάγματα.

Γιατί η εμμηνόπαυση αυξάνει τον κίνδυνο οστεοπόρωσης

Κατά την εμμηνόπαυση, τα επίπεδα των οιστρογόνων στο σώμα μειώνονται δραματικά. Τα οιστρογόνα παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας των οστών, καθώς επιβραδύνουν τη διαδικασία αποδόμησής τους. Όταν αυτά μειώνονται, η ισορροπία ανάμεσα στη δημιουργία και την καταστροφή οστού διαταράσσεται, οδηγώντας σε σταδιακή απώλεια οστικής πυκνότητας.

Σύμφωνα με κλινικά δεδομένα, οι γυναίκες μπορούν να χάσουν έως και 20% της οστικής τους μάζας μέσα στα πρώτα 5-7 χρόνια μετά την εμμηνόπαυση, γεγονός που καθιστά αυτή την περίοδο κρίσιμη για την πρόληψη και την έγκαιρη παρέμβαση.

Συμπτώματα και πρώιμα σημάδια

Η οστεοπόρωση συχνά αποκαλείται «σιωπηλή νόσος» επειδή δεν δίνει εμφανή συμπτώματα μέχρι να προκύψει κάποιο κάταγμα. Ωστόσο, υπάρχουν πρώιμα σημάδια που μπορεί να υποδηλώνουν μείωση της οστικής πυκνότητας, όπως:

• Σταδιακή απώλεια ύψους.

• Εμφάνιση κύρτωσης στην πλάτη.

• Πόνος στην πλάτη ή στη μέση λόγω μικρών καταγμάτων στους σπονδύλους.

Η πιο επικίνδυνη συνέπεια είναι τα κατάγματα ισχίου, σπονδυλικής στήλης και καρπού, τα οποία συχνά οδηγούν σε μακροχρόνια αναπηρία ή απώλεια ανεξαρτησίας.

Παράγοντες κινδύνου

Εκτός από την εμμηνόπαυση, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα οστεοπόρωσης:

• Κληρονομικό ιστορικό οστεοπόρωσης.

• Χαμηλό σωματικό βάρος.

• Έλλειψη άσκησης.

• Ανεπαρκής πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D.

• Υπερβολική κατανάλωση καφέ, αλκοόλ ή καπνού.

• Μακροχρόνια χρήση κορτικοστεροειδών φαρμάκων.

Διάγνωση

Η πιο αξιόπιστη μέθοδος για τη διάγνωση της οστεοπόρωσης είναι η μέτρηση οστικής πυκνότητας (DEXA scan). Πρόκειται για μια ανώδυνη και γρήγορη εξέταση που δείχνει το επίπεδο της οστικής μάζας και τον κίνδυνο καταγμάτων. Οι ειδικοί συστήνουν σε όλες τις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, ιδιαίτερα μετά την ηλικία των 50, να υποβάλλονται σε αυτήν την εξέταση, ειδικά αν συντρέχουν πρόσθετοι παράγοντες κινδύνου.

Πρόληψη και τρόπος ζωής

Η πρόληψη της οστεοπόρωσης ξεκινά πολύ πριν την εμμηνόπαυση, αλλά ποτέ δεν είναι αργά για αλλαγές που ενισχύουν την οστική υγεία:

• Διατροφή πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D: Γαλακτοκομικά προϊόντα, ψάρια, αυγά, πράσινα φυλλώδη λαχανικά και εμπλουτισμένα τρόφιμα είναι βασικά στη διατροφή.

• Σωματική άσκηση: Ασκήσεις με βάρη, περπάτημα και γιόγκα βοηθούν στη διατήρηση της οστικής πυκνότητας.

• Αποφυγή καπνίσματος και υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ.

• Έκθεση στον ήλιο με μέτρο, ώστε να ενισχύεται η φυσική σύνθεση βιταμίνης D.

Θεραπευτικές επιλογές

Για τις γυναίκες που έχουν ήδη εμφανίσει σημαντική απώλεια οστικής μάζας ή έχουν ιστορικό καταγμάτων, υπάρχουν φαρμακευτικές θεραπείες που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο περαιτέρω απωλειών και καταγμάτων. Αυτές περιλαμβάνουν:

• Φάρμακα που επιβραδύνουν την αποδόμηση του οστού (διφωσφονικά, εκλεκτικοί τροποποιητές υποδοχέων οιστρογόνων).

• Θεραπείες ορμονικής υποκατάστασης, όπου ενδείκνυται.

• Νεότερα φάρμακα που διεγείρουν την παραγωγή νέου οστού.

Η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας εξαρτάται από την ηλικία, το ιατρικό ιστορικό και τις προσωπικές ανάγκες κάθε γυναίκας. Η οστεοπόρωση στην εμμηνόπαυση αποτελεί σοβαρή απειλή για την υγεία των γυναικών, αλλά με έγκαιρη διάγνωση, πρόληψη και κατάλληλη αντιμετώπιση μπορεί να περιοριστεί σημαντικά ο κίνδυνος. Ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής, άσκησης και ιατρικής παρακολούθησης είναι το κλειδί για να παραμείνουν τα οστά δυνατά και υγιή. Η γνώση και η φροντίδα σε αυτή την κρίσιμη περίοδο της ζωής μπορούν να εξασφαλίσουν ποιότητα και ανεξαρτησία για τα χρόνια που έρχονται.