Έμφραγμα: Ψηφιακή οφθαλμολογική εξέταση το προβλέπει με ακρίβεια 70%

Μια απλή ψηφιακή φωτογραφία του βυθού του ματιού μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια 70% αν κάποιος θα υποστεί έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο μέσα στην επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Dundee στη Σκωτία, με την υποστήριξη του British Heart Foundation και του National Institute for Health and Care Research (NIHR). Η τεχνολογία βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη, η οποία αναλύει τις ψηφιακές σαρώσεις του αμφιβληστροειδούς σε λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο, παράγοντας έναν προσωποποιημένο καρδιολογικό κίνδυνο.

Από την οφθαλμολογική εξέταση στην πρόληψη εμφραγμάτων

«Μπορεί να ακούγεται περίεργο, αλλά τα μάτια είναι πραγματικά ένα παράθυρο προς την καρδιά», δηλώνει ο επικεφαλής της μελέτης Δρ. Ify Mordi, ερευνητής του British Heart Foundation και καρδιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Dundee. «Αν παρατηρηθούν βλάβες ή στένωση στα αιμοφόρα αγγεία στο πίσω μέρος του ματιού, είναι πολύ πιθανό παρόμοια φαινόμενα να υπάρχουν και στα αγγεία της καρδιάς. Αυτές οι αλλοιώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο».

Η εξέταση του αμφιβληστροειδούς είναι ήδη μέρος πολλών ρουτίνας οφθαλμολογικών ελέγχων και διαρκεί λιγότερο από ένα λεπτό. Αν αξιοποιηθεί κατάλληλα, θα μπορούσε να ενταχθεί στο σύνολο των προληπτικών καρδιολογικών εξετάσεων, μαζί με τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερίνης.

Πώς λειτουργεί η διάγνωση

Η ερευνητική ομάδα του Dundee ανέπτυξε ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης για την ανάλυση των σαρώσεων του αμφιβληστροειδούς. Αρχικά, η ΤΝ εκπαιδεύτηκε να αναγνωρίζει βασικές “κόκκινες σημαίες” όπως στένωση αγγείων ή μικροβλάβες. Στη συνέχεια, υιοθετήθηκε μια προσέγγιση “μαύρου κουτιού”, κατά την οποία η μηχανή εφάρμοσε βαθιά μάθηση για να εντοπίσει μοτίβα και λεπτομέρειες στην εικόνα, όπως το μέγεθος ή η διάταξη των αιμοφόρων αγγείων.

Η εκπαίδευση του συστήματος έγινε με περίπου 4.200 εικόνες. Όταν εφαρμόστηκε σε περισσότερους από 1.200 ασθενείς, το σύστημα προέβλεψε σωστά το 70% των περιπτώσεων όπου το άτομο υπέστη καρδιολογικό επεισόδιο (έμφραγμα ή εγκεφαλικό) μέσα στην επόμενη δεκαετία.

Μεταβολή στον κίνδυνο: Το χρονικό αποτύπωμα

Η μελέτη περιελάμβανε και άτομα που υποβλήθηκαν σε δεύτερη εξέταση μετά από τρία χρόνια. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το 20% των συμμετεχόντων που εμφάνισαν τη μεγαλύτερη αύξηση στο σκορ κινδύνου είχαν 54% μεγαλύτερες πιθανότητες να υποστούν σοβαρό καρδιολογικό επεισόδιο. Αξιοσημείωτο είναι ότι αυτή η αυξημένη πιθανότητα συνδέθηκε ακόμη και με φαινομενικά μικρές αυξήσεις στο σκορ, όπως από 20% σε 23%.

ΤΝ vs. κλασική ιατρική πρόβλεψη

Οι ερευνητές συνέκριναν την απόδοση του νέου συστήματος με την παραδοσιακή μέθοδο πρόβλεψης καρδιολογικού κινδύνου που βασίζεται σε παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο, η αρτηριακή πίεση, τα επίπεδα χοληστερίνης και το κάπνισμα. Το εντυπωσιακό ήταν ότι το σύστημα της ΤΝ και το παραδοσιακό σκορ εντόπισαν σχεδόν το ίδιο ποσοστό ανθρώπων με υψηλό κίνδυνο. Όταν μάλιστα συνδυάστηκαν και με γενετική εξέταση, η ακρίβεια της πρόβλεψης αυξήθηκε στο 73%, εντοπίζοντας 3 επιπλέον άτομα ανά 100 που διαφορετικά θα περνούσαν απαρατήρητα.

Από τη θεωρία στην καθημερινότητα

Η πιλοτική εφαρμογή έγινε σε διαβητικούς ασθενείς, οι οποίοι ήδη υποβάλλονται σε τακτικούς ελέγχους ματιών μέσω του NHS. Όμως, οι ερευνητές θεωρούν ότι η ανάλυση των αγγείων του ματιού μπορεί να επεκταθεί σε όλο τον πληθυσμό, ανεξαρτήτως υποκείμενων νοσημάτων. Το έργο πραγματοποιήθηκε από ομάδα κλινικών ερευνητών και επιστημόνων υπολογιστών του Πανεπιστημίου του Dundee, με επικεφαλής τους Δρ. Mordi, Δρ. Alex Doney, Καθ. Emanuele Trucco και Δρ. Mohammad Syed.

Ο Καθηγητής Bryan Williams, επικεφαλής ιατρικός σύμβουλος του British Heart Foundation, δήλωσε: «Όσο πιο έγκαιρα και με ακρίβεια μπορούμε να προβλέψουμε τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού, τόσο περισσότερες ευκαιρίες έχουμε να τα προλάβουμε. Οι καινοτομίες όπως η ανάλυση αμφιβληστροειδούς με τεχνητή νοημοσύνη, μπορεί να είναι το κλειδί για την πρόληψη 125.000 τέτοιων περιστατικών στο Ηνωμένο Βασίλειο μέχρι το 2035».

Το μέλλον της πρόληψης… ίσως ξεκινά από το οπτικό νεύρο

Η προοπτική είναι σαφής: μια καθημερινή οφθαλμολογική εξέταση θα μπορούσε σύντομα να συνοδεύεται από μια ειδοποίηση στο κινητό μας σχετικά με την καρδιακή μας υγεία. Αν η τεχνολογία επιβεβαιώσει την αξιοπιστία της σε μεγαλύτερης κλίμακας μελέτες, ενδέχεται να γίνει καθοριστικό εργαλείο στη μάχη ενάντια στα καρδιολογικά νοσήματα. Για πρώτη φορά, το μάτι δεν είναι απλώς παράθυρο στην ψυχή — είναι και στην καρδιά.