Τα τελευταία είκοσι χρόνια, τα εμβόλια αναγνωρίζονται και η κάλυψη παιδικού εμβολιασμού έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στις περισσότερες αφρικανικές χώρες. Ωστόσο, τουλάχιστον 12 χώρες δεν αναμένεται να επιτύχουν τους παγκόσμιους στόχους πλήρους εμβολιασμού έως το 2030, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό PLOS Medicine από τον Phuong The Nguyen του Πανεπιστημίου Hitotsubashi στην Ιαπωνία και συνεργάτες.
Εμβόλια: Ασπίδα για τη Ζωή
Ο εμβολιασμός αποτελεί ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέσα προστασίας των παιδιών από θανατηφόρες ασθένειες όπως η φυματίωση, η ιλαρά, η πολιομυελίτιδα, ο τέτανος, ο κοκίτης και η διφθερίτιδα. Παρά την πρόοδο, η κάλυψη εμβολιασμού παραμένει χαμηλότερη από το επιθυμητό σε πολλές αφρικανικές χώρες, γεγονός που καθιστά την παρακολούθηση και αξιολόγηση σε εθνικό και τοπικό επίπεδο απολύτως αναγκαία.
Η Μελέτη: Δεδομένα και Μεθοδολογία
Η ερευνητική ομάδα ανέλυσε περίπου 1 εκατομμύριο εγγραφές από 104 εθνικά αντιπροσωπευτικές έρευνες Δημογραφικών και Υγειονομικών Στοιχείων (DHS), που πραγματοποιήθηκαν σε 38 αφρικανικές χώρες την περίοδο 2000–2019. Με χρήση μοντέλων πρόβλεψης, εκτίμησαν τις τάσεις εμβολιαστικής κάλυψης έως το 2030 και εντόπισαν ανισότητες μεταξύ περιοχών και κοινωνικοοικονομικών ομάδων.
Θετικά Μηνύματα και Προβληματισμοί
Τα στοιχεία έδειξαν ότι μεταξύ 2000 και 2019 σημειώθηκε γενική βελτίωση στην εμβολιαστική κάλυψη. Αν οι τρέχουσες τάσεις συνεχιστούν, οι περισσότερες χώρες αναμένεται να πετύχουν ή να ξεπεράσουν τον στόχο του 80% ή 90% κάλυψης για βασικά εμβόλια. Ωστόσο, 12 χώρες δεν βρίσκονται σε τροχιά επίτευξης των στόχων, ακόμα και κράτη με υψηλότερο επίπεδο ανάπτυξης όπως η Νότια Αφρική, η Αίγυπτος και το Κονγκό-Μπραζαβίλ.
Παράλληλα, η μελέτη αποκάλυψε σοβαρές κοινωνικοοικονομικές ανισότητες. Σε ορισμένες χώρες, η διαφορά εμβολιαστικής κάλυψης μεταξύ των πλουσιότερων και φτωχότερων κοινωνικών ομάδων φθάνει έως και το 58%. Αν και σε πολλές περιοχές αυτές οι ανισότητες προβλέπεται να μειωθούν έως το 2030, σε χώρες όπως η Νιγηρία και η Αγκόλα αναμένεται να παραμείνουν ή και να επιδεινωθούν.
Εμπόδια στην Εμβολιαστική Πρόοδο
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι οι επιτυχίες των τελευταίων δεκαετιών οφείλονται σε διαρκείς εθνικές και περιφερειακές προσπάθειες, αλλά και διεθνή στήριξη, που εστίασαν στην προτεραιοποίηση του εμβολιασμού. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν: «Η πρόοδος προς την πλήρη κάλυψη εμβολιασμού παραμένει αργή στις 12 υπό μελέτη αφρικανικές χώρες. Τα βασικά εμπόδια είναι η ανεπαρκής πρόσβαση, η έλλειψη εμβολίων, και η χαμηλή χρηματοδότηση, όλα απόρροια αδύναμων συστημάτων πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και περιορισμένων πόρων.»
Ο Ρόλος της Τοπικής Καταγραφής
Ένα από τα πιο σημαντικά συμπεράσματα της μελέτης είναι ότι η συλλογή αξιόπιστων δεδομένων σε τοπικό επίπεδο είναι κρίσιμη για την ανίχνευση κοινοτήτων που μένουν πίσω. «Η διεξαγωγή αυτής της μελέτης μας υπενθύμισε πόσο σημαντικά είναι τα τοπικά δεδομένα για τη στοχευμένη δράση», αναφέρουν οι συγγραφείς. «Ελπίζουμε ότι τα ευρήματα θα συνδράμουν στην ανάπτυξη πιο δίκαιων και αποτελεσματικών στρατηγικών εμβολιασμού.»
Επόμενα Βήματα
Η μελέτη τονίζει ότι η πρόοδος είναι υπαρκτή αλλά άνιση. Ορισμένες χώρες βρίσκονται στον σωστό δρόμο για την επίτευξη των στόχων έως το 2030, ενώ άλλες υστερούν επικίνδυνα, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία και την ευημερία εκατομμυρίων παιδιών. Οι λύσεις απαιτούν ολοκληρωμένη προσέγγιση: ενίσχυση των υγειονομικών υποδομών, μείωση των ανισοτήτων, εξασφάλιση επαρκών εμβολίων και στοχευμένες παρεμβάσεις στις πιο ευάλωτες κοινότητες.
Ο εμβολιασμός σώζει ζωές, αλλά η επιτυχία του απαιτεί πολιτική βούληση, διεθνή συνεργασία και εστιασμένη δράση. Αν και η πρόοδος στην Αφρική είναι αξιοσημείωτη, μόνο μέσω δίκαιης και βιώσιμης προσέγγισης θα μπορέσουν όλες οι χώρες να επιτύχουν τους κρίσιμους στόχους εμβολιασμού έως το 2030.