Έκθεση ΠΟΥ: Η μάχη για ασφαλή και αξιοπρεπή υγεία ως το 2030

Παρά τις σημαντικές προσπάθειες που έχουν καταβάλει περισσότερες από 100 χώρες για τη βελτίωση των βασικών υπηρεσιών στα συστήματα υγείας, δισεκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να εξυπηρετούνται από δομές που δεν διαθέτουν ούτε τα πιο στοιχειώδη. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα της νέας κοινής έκθεσης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και της UNICEF, με τίτλο Essential Services for Quality Care: Water, Sanitation, Hygiene, Health Care Waste and Electricity Services in Health Care Facilities.

Η έκθεση αναδεικνύει πρόοδο, αλλά και τεράστια κενά: από την έλλειψη καθαρού νερού και βασικών υποδομών υγιεινής έως την αδυναμία διαχείρισης απορριμμάτων και την απουσία αξιόπιστης ηλεκτροδότησης.

Το δικαίωμα σε ασφαλή φροντίδα υγείας

«Κάθε ασθενής αξίζει να λαμβάνει φροντίδα σε μια δομή ασφαλή, υγιεινή και επαρκώς εξοπλισμένη», τόνισε ο Δρ. Ruediger Krech, Διευθυντής του Τμήματος Περιβάλλοντος, Κλιματικής Αλλαγής και Υγείας του ΠΟΥ. Χωρίς αξιόπιστο νερό, αποχέτευση, υγιεινή, διαχείριση αποβλήτων και ηλεκτρισμό, οι επαγγελματίες υγείας δεν μπορούν να προλαμβάνουν λοιμώξεις ούτε να παρέχουν βασικές υπηρεσίες, με αποτέλεσμα εκατομμύρια ζωές να βρίσκονται σε κίνδυνο.

Βασικά ευρήματα της έκθεσης

Η έρευνα παρουσιάζει ανησυχητικά στοιχεία για το 2023 και το 2022:

• 1,1 δισ. άνθρωποι εξυπηρετούνταν από δομές υγείας χωρίς βασικές υπηρεσίες νερού.

• 3 δισ. άνθρωποι δεν είχαν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες αποχέτευσης.

• 1,7 δισ. άνθρωποι στερούνταν βασικών υποδομών υγιεινής.

• 2,8 δισ. άνθρωποι εξυπηρετούνταν από δομές χωρίς υπηρεσίες διαχείρισης αποβλήτων.

• Σχεδόν 1 δισ. άνθρωποι το 2022 βασίζονταν σε δομές υγείας χωρίς ηλεκτρισμό (433 εκατ.) ή με αναξιόπιστη ηλεκτροδότηση (478 εκατ.).

Τα δεδομένα αποκαλύπτουν ότι το χρηματοδοτικό κενό παραμένει το μεγαλύτερο εμπόδιο: αν και πάνω από τις μισές χώρες έχουν εγκρίνει εθνικά σχέδια δράσης, μόνο 1 στις 5 διαθέτει επαρκή χρηματοδότηση για την υλοποίησή τους.

Σημάδια προόδου

Παρά τις προκλήσεις, η έκθεση δείχνει και θετικές εξελίξεις:

• Το 2025, 101 χώρες παρείχαν επικυρωμένα δεδομένα για υπηρεσίες ύδατος, αποχέτευσης, υγιεινής, διαχείρισης αποβλήτων και ηλεκτρισμού στις δομές υγείας — υπερδιπλάσιες από τις 47 χώρες που το έκαναν το 2020.

• Πάνω από 80% των χωρών έχουν προχωρήσει σε τουλάχιστον μία εθνική δράση, όπως δημιουργία προτύπων ή εκπόνηση μελετών αναφοράς.

• Μερικές από τις Λιγότερο Αναπτυγμένες Χώρες (όπως Αιθιοπία, Μαλάουι, Νεπάλ, Ρουάντα και Ουγκάντα) καταγράφουν ισχυρή ετοιμότητα για την εφαρμογή και κλιμάκωση βελτιώσεων.

Η σημασία της παγκόσμιας συνεργασίας

Η επίσημη παρουσίαση της έκθεσης έχει προγραμματιστεί για τις 24 Σεπτεμβρίου 2025 στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της 80ής Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Η εκδήλωση διοργανώνεται από την Ουγγαρία και τις Φιλιππίνες, ως συμπροέδρους της Ομάδας Φίλων για την Υποστήριξη των WASH υπηρεσιών στις δομές υγείας.

Η συνάντηση θα συγκεντρώσει κυβερνήσεις, υπηρεσίες του ΟΗΕ και διεθνείς εταίρους με στόχο να επιταχύνουν την πρόοδο, να καλύψουν τα χρηματοδοτικά κενά και να διασφαλίσουν ότι κάθε δομή υγείας θα διαθέτει τις απαραίτητες υπηρεσίες για ασφαλή, ποιοτική και αξιοπρεπή φροντίδα.

Η έκθεση του ΠΟΥ και της UNICEF αποτελεί σήμα κινδύνου: παρότι έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος, δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο εξακολουθούν να στερούνται των βασικών υπηρεσιών υγείας. Χωρίς νερό, αποχέτευση, υγιεινή, διαχείριση αποβλήτων και ηλεκτρισμό, τα συστήματα υγείας παραμένουν ευάλωτα και οι ασθενείς εκτεθειμένοι. Η επίτευξη των παγκόσμιων στόχων έως το 2030 απαιτεί επιτάχυνση των δράσεων, ενίσχυση των επενδύσεων και ισχυρή πολιτική βούληση. Η υγεία δεν μπορεί να θεωρείται πολυτέλεια· είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα που πρέπει να εξασφαλίζεται σε όλους, παντού.