ΔΜΣ: Η “αόρατη” παχυσαρκία συμβάλλει σε μεταβολικές διαταραχές

Ο παγκόσμιος χάρτης της παχυσαρκίας αποκάλυψε πρόσφατα μια ανησυχητική αλήθεια: πάνω από 20% των ενηλίκων με «φυσιολογικό» ΔΜΣ (BMI) παρουσιάζουν κοιλιακή παχυσαρκία — και αυτό τους θέτει σε σημαντικά αυξημένο κίνδυνο για προβλήματα όπως υπέρταση, διαβήτη, αυξημένη χοληστερόλη και τριγλυκερίδια.

Τι έδειξε η έρευνα

Μια μεγάλη διεθνής επιστημονική ομάδα συνέλεξε δεδομένα από πάνω από 470.000 άτομα σε 91 χώρες και έδειξε πως η κοιλιακή παχυσαρκία (καθοριζόμενη με βάση τη μέτρηση περιφερείας μέσης) δεν είναι σπάνιο φαινόμενο ακόμα και σε άτομα με ΔΜΣ μεταξύ 18,5 και 24,9 – δηλαδή στο εύρος που παραδοσιακά θεωρείται «φυσιολογικό». Πιο συγκεκριμένα, ορισμένες περιοχές ξεχωρίζουν: ποσοστό που κυμαίνεται από περίπου 15% μέχρι και 33% ατόμων με φυσιολογικό ΔΜΣ έχουν αυξημένη περιφέρεια μέσης, με κορυφή σε περιοχές όπως η Ανατολική Μεσόγειος.

Γιατί «κρύβεται» η παχυσαρκία

Η κλασική μέθοδος αξιολόγησης του σωματικού βάρους — μέσω του BMI — ίσως να μην λέει όλη την αλήθεια για το σωματικό λίπος και τη διάθεσή του. Το BMI δεν αντικατοπτρίζει τη διανομή του λίπους, και ειδικά το επιβλαβές κοιλιακό λίπος (visceral fat) που επηρεάζει το μεταβολισμό και αυξάνει τον κίνδυνο φλεγμονών και αντίστασης στην ινσουλίνη.

Όσοι έχουν μεγάλη περιφέρεια μέσης, παρά το «φυσιολογικό» βάρος, έχουν σημαντικά αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν καρδιομεταβολικές διαταραχές: η μελέτη βρήκε αυξημένα ποσοστά υπέρτασης, διαβήτη, αυξημένης ολικής χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων.

Ποιες είναι οι συνήθειες και τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται με αυτή την «κρυμμένη» παχυσαρκία;

Η ανάλυση έδειξε ότι συγκεκριμένοι τρόποι ζωής συνδέονται με την κοιλιακή παχυσαρκία, ακόμα και σε άτομα με φυσιολογικό ΔΜΣ. Μεταξύ αυτών:

• Κατανάλωση λίγων φρούτων και λαχανικών

• Χαμηλή σωματική δραστηριότητα

Επιπλέον, παραδόξως, άτομα με υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο (δευτεροβάθμια ή ανώτερη εκπαίδευση) εμφάνιζαν μεγαλύτερη πιθανότητα για κοιλιακή παχυσαρκία σε πολλές περιοχές.

Γιατί είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη τη μέτρηση της μέσης

Αυτή η έρευνα υπογραμμίζει ότι το BMI από μόνο του δεν επαρκεί ως μοναδικός δείκτης κινδύνου. Η μέτρηση της περιφέρειας μέσης προσφέρει μια πιο ακριβή εικόνα για το μεταβολικό προφίλ και τον κίνδυνο για ασθένειες. Αν εστιάσουμε μόνο στο βάρος, μπορούμε να «χάνουμε» μια σημαντική ομάδα ανθρώπων που παρότι φαίνονται «μέσα στα φυσιολογικά», έχουν αυξημένο μεταβολικό κίνδυνο λόγω κατανομής λίπους.

Τι μπορούμε να κάνουμε

1. Ενημέρωση & ευαισθητοποίηση
   Οι επαγγελματίες υγείας και ο γενικός πληθυσμός πρέπει να είναι ενήμεροι ότι το κοιλιακό λίπος μπορεί να είναι πρόβλημα ακόμα και χωρίς υψηλό ΔΜΣ.

2. Κανονικοί έλεγχοι

   • Μέτρηση περιφέρειας μέσης: μπορεί να γίνει εύκολα και με απλό μέτρο

   • Τακτικά ιατρικά check-up για δείκτες όπως πίεση, σακχάρου και λιπίδια

3. Προσαρμογή τρόπου ζωής

   • Διατροφή πλούσια σε λαχανικά, φρούτα, φυτικές ίνες

   • Τακτική άσκηση — ειδικά ασκήσεις που στοχεύουν στη μείωση κοιλιακού λίπους

   • Διατήρηση υγιών συνηθειών ύπνου και χαμηλού στρες

Η νέα έρευνα θυμίζει ότι η παχυσαρκία δεν είναι πάντα ορατή με το μάτι ή μέσω απλών δεικτών όπως ο ΔΜΣ. Η «κρυμμένη» κοιλιακή παχυσαρκία είναι πραγματικότητα για πολλούς — και συνδέεται με σοβαρά προβλήματα υγείας. Αντιμετωπίζοντας την έγκαιρα, μέσα από πιο ολιστικές αξιολογήσεις και προληπτικά μέτρα, μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο για χρόνιες ασθένειες και να βελτιώσουμε τη μακροχρόνια υγεία. Το σώμα μάς λέει περισσότερα απ’ όσα νομίζουμε — αρκεί να προσέξουμε τι μέτρα χρησιμοποιούμε για να «διαβάσουμε» τα μηνύματά του.