Διαλογισμός: Η επανάσταση των meditation apps είναι εδώ

Έχετε στο κινητό, τον υπολογιστή ή το smartwatch σας μια εφαρμογή διαλογισμού; Αν ναι, δεν είστε μόνοι. Σήμερα ο διαλογισμός περιλαμβάνει χιλιάδες εφαρμογές παγκοσμίως, με τις 10 δημοφιλέστερες να έχουν ξεπεράσει συνολικά τα 300 εκατομμύρια downloads. Και το πιο ενδιαφέρον; Ακόμα και η σύντομη χρήση τους φαίνεται να προσφέρει μετρήσιμα οφέλη – από μείωση της κατάθλιψης, του άγχους και του στρες, έως βελτίωση της αϋπνίας. Σύμφωνα με τον J. David Creswell, καθηγητή Ψυχολογίας και Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon, οι εφαρμογές όπως το Calm και το Headspace δεν έχουν απλώς κατακτήσει την εμπορική αγορά, αλλά δημιουργούν νέες επιστημονικές ευκαιρίες και προκλήσεις.

Διαλογισμός παντού και πάντα

Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα των εφαρμογών είναι η πρόσβαση. Εκεί όπου κάποιος σε μια απομακρυσμένη περιοχή δεν θα είχε τη δυνατότητα να παρακολουθήσει ένα δια ζώσης πρόγραμμα διαλογισμού, τώρα έχει στην τσέπη του έναν «ψηφιακό δάσκαλο», διαθέσιμο 24 ώρες το 24ωρο. Παράλληλα, για τους ερευνητές, οι εφαρμογές αυτές ανοίγουν τον δρόμο για μελέτες μεγάλης κλίμακας. Στο παρελθόν, μια μελέτη ίσως να περιλάμβανε 300 συμμετέχοντες. Τώρα, χάρη στις εφαρμογές και τους αισθητήρες υγείας όπως το Fitbit ή το Apple Watch, είναι εφικτή η συλλογή δεδομένων από δεκάδες χιλιάδες άτομα παγκοσμίως.

Η νέα πραγματικότητα της αγοράς ψυχικής υγείας

Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι εφαρμογές διαλογισμού κατέχουν το 96% του συνόλου των χρηστών εφαρμογών ψυχικής υγείας. Αυτό δείχνει ότι ο διαλογισμός, μέσω ψηφιακής μορφής, έχει γίνει ο πιο διαδεδομένος τρόπος για την ανάπτυξη δεξιοτήτων ευεξίας.

Ο διαλογισμός σε μικρές δόσεις

Όπως και στις παραδοσιακές συνεδρίες, οι εφαρμογές ξεκινούν με βασικές ασκήσεις αναπνοής και ενσυνειδητότητας, αλλά σε μικρά χρονικά διαστήματα. Η έρευνα δείχνει ότι 10-21 λεπτά, τρεις φορές την εβδομάδα, αρκούν για να εμφανιστούν θετικά αποτελέσματα. Αυτό διαφέρει αρκετά από τις δια ζώσης πρακτικές, όπου η καθημερινή άσκηση μπορεί να φτάνει τα 30-45 λεπτά. Ωστόσο, η ευελιξία του «on demand» περιεχομένου ταιριάζει περισσότερο στον σύγχρονο τρόπο ζωής: μπορείς να κάνεις ένα τρίλεπτο mindfulness ενώ περιμένεις στην ουρά για καφέ.

Το μέλλον: AI και εξατομίκευση

Ο Creswell προβλέπει ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα παίξει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των εφαρμογών διαλογισμού. Οι «έξυπνοι» ψηφιακοί καθοδηγητές θα μπορούν να προσαρμόζουν τις ασκήσεις στις προσωπικές ανάγκες του χρήστη – από αθλητές που θέλουν να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους, μέχρι άτομα που υποφέρουν από χρόνιο πόνο.

Η μεγάλη πρόκληση: διατήρηση του ενδιαφέροντος

Παρά την τεράστια απήχηση, ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια είναι η συνεχής χρήση. Τα δεδομένα είναι αποθαρρυντικά: 95% των χρηστών σταματούν να χρησιμοποιούν την εφαρμογή μέσα σε έναν μήνα από τη λήψη της. Για να παραμείνουν οι χρήστες ενεργοί, οι εφαρμογές ίσως χρειαστεί να ακολουθήσουν παραδείγματα όπως το Duolingo, που καταφέρνει να διατηρεί το κοινό του μέσω gamification, επιβραβεύσεων και προκλήσεων.

Ένα χρήσιμο πρώτο βήμα

Παρότι τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει πλήρως μια καλή δια ζώσης ομάδα διαλογισμού ή έναν έμπειρο δάσκαλο, οι εφαρμογές προσφέρουν μια εξαιρετική αρχή για όσους θέλουν να γνωρίσουν την πρακτική. Τα πρώτα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι βοηθούν όχι μόνο στην ανακούφιση συμπτωμάτων αλλά και στη μείωση δεικτών στρες.

Η επανάσταση των εφαρμογών διαλογισμού είναι ήδη σε εξέλιξη, φέρνοντας την πρακτική πιο κοντά σε εκατομμύρια ανθρώπους, όπου κι αν βρίσκονται. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας και της επιστήμης, ο δρόμος για μια πιο ήρεμη, συγκεντρωμένη και ισορροπημένη ζωή είναι πλέον… ένα άγγιγμα μακριά.