Η υποστελέχωση, οι παρωχημένες διαδικασίες και η έλλειψη διαλειτουργικών συστημάτων αποτελούν σημαντικά εμπόδια στη λειτουργία των νοσοκομειακών φαρμακείων στην Ελλάδα. “τονίζει μεταξύ άλλων η πρόεδρος των Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων (ΠΕΦΝΙ), η οποία επανεξελέγη για 5η συνεχόμενη φορά, Δέσποινα Μακριδάκη, έδωσε συνέντευξη στο Healthweb.gr μιλώντας στην Νικολέτα Ντάμπου.
Στην συνέντευξή της στο Healthweb.gr, η κ. Μακριδάκη περιγράφει τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νοσοκομειακοί φαρμακοποιοί στην άσκηση των καθηκόντων τους και επισημαίνει τις κρίσιμες ανάγκες για μεταρρυθμίσεις και εκσυγχρονισμό του συστήματος.
Ποιά είναι τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζετε στην άσκηση των καθηκόντων σας;
Σοβαρό πρόβλημα υποστελέχωσης φαρμακοποιών ( αντιστοιχία κατά μέσο όρο 1 φαρμακοποιού ανά 150 κλίνες) αλλά και λοιπού προσωπικού, που συμμετέχει στην λειτουργία του νοσοκομειακού φαρμακείου, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η διακίνηση των φαρμάκων στις κλινικές και η ανάπτυξη των υπολοίπων δραστηριοτήτων αρμοδιότητας του νοσοκομειακού φαρμακείου (παρασκευή γαληνικών και άλλων σκευασμάτων στα εργαστήρια, εποπτεία μονάδων διάλυσης κυτταροστατικών φαρμάκων και βιολογικών παραγόντων, συμμετοχή σε επιτροπές, εξυπηρέτηση εξωτερικών ασθενών κ.λπ.).
Επιτακτική ανάγκη η πλήρης επικαιροποίηση του οργανογράμματος λειτουργίας του Νοσοκομειακού Φαρμακείου και των περιγραμμάτων θέσεων καθώς και η ψηφιοποίηση διαδικασιών, με ανάλογη τροποποίηση του παρωχημένου Π.Δ.108/1993, σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα για τη Νοσοκομειακή Φαρμακευτική (EAHP Statements). Δεν υπάρχει ακόμη στην Ελλάδα μέριμνα σχετική με τη δια Βίου Μάθηση και Εκπαίδευση των νοσοκομειακών φαρμακοποιών, σε αντίθεση με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, όπου υφίστανται ολοκληρωμένα και πιστοποιημένα προγράμματα εκπαίδευσης και μοριοδότησης.
Να ληφθεί ειδική μέριμνα για την ορθολογική τροποποίηση των προϋπολογισμών, ώστε να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες των νοσοκομείων, και να εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα και την ασφαλή λειτουργία των δραστηριοτήτων, που αναπτύσσονται στα νοσοκομεία δεδομένης της εξέλιξης της επιστήμης και της αύξησης των αναγκών, λόγω γήρανσης του πληθυσμού.
- Τα μηχανογραφικά συστήματα των νοσοκομείων δεν έχουν διασυνδεθεί, με εξαίρεση την 7η ΥΠΕ στην Κρήτη, και μιλούν σε «διαφορετικές γλώσσες». Αποτέλεσμα είναι να μην αποτυπώνουν και να μην εξάγουν τα αναγκαία πραγματικά δεδομένα, ενώ παράλληλα προχωρούν σχεδιασμοί διαδικασιών χωρίς τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων χρηστών και τον αναγκαίο χρόνο πιλοτικής εφαρμογής (όπως συνέβη με το πρόσφατο παράδειγμα κεντρικοποίησης προμηθειών και τα προβλήματα λειτουργίας της πλατφόρμας παραγγελιοληψίας της ΕΚΑΠΥ). Υπάρχει ανεπαρκής επικοινωνία μεταξύ υπηρεσιών και φορέων, έλλειψη αξιολόγησης με αντικειμενικά μετρήσιμους δείκτες και πιστοποίησης σε όλο το φάσμα των διεργασιών. Και μια άλλη παράμετρος σχετικά με την απουσία διαλειτουργικότητας των πληροφοριακών συστημάτων στα νοσοκομεία: δεν έχει εφαρμοστεί ηλεκτρονική συνταγογράφηση στα νοσοκομεία, υπάρχει μόνο δυνατότητα ηλεκτρονικής καταχώρησης φάρμακων και υλικών. Σε αυτές τις συνθήκες η ιχνηλασιμότητα του φαρμάκου μέσα στο νοσοκομείο, δεν είναι εφικτή (αυξημένα προβλήματα και λόγω εφαρμογής της νομοθεσίας για τα ψευδεπίγραφα φάρμακα).
Τέλος, δεν υφίσταται εκπροσώπηση των νοσοκομειακών φαρμακοποιών σε θεσμικά όργανα του Υπουργείου Υγείας (πχ Επιτροπή Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας), του Ε.Ο.Φ. κλπ., τα οποία λαμβάνουν αποφάσεις που απευθύνονται εξ αντικειμένου στα νοσοκομειακά φαρμακεία. Η σύσταση Τμήματος Νοσοκομειακής Φαρμακευτικής στο Υπουργείο Υγείας θα μπορούσε να συγκεντρώσει όλες τις αντίστοιχες ανάγκες, να συμβάλει στην επίλυση προβλημάτων που προκύπτουν και στην ομαδοποίηση διαδικασιών.
Ποια μέτρα από πλευράς της Ελληνικής Πολιτείας θα μπορούσαν να συνεισφέρουν ουσιαστικά στην παροχή υψηλότερου επιπέδου υπηρεσιών Νοσοκομειακής Φαρμακευτικής;
Για να παρέχεται υψηλού επιπέδου Νοσοκομειακή Φαρμακευτική, η Πολιτεία πρέπει να: αντιμετωπίσει τον φαρμακοποιό ως ενεργό και εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επενδύσει σε ανθρώπους, υποδομές και γνώση, προωθώντας ένα σύγχρονο, διαλειτουργικό και συνεργατικό μοντέλο φροντίδας
Ακολουθούν προτάσεις που μπορούν να συνεισφέρουν ουσιαστικά:
Θεσμική Αναγνώριση του Κλινικού Ρόλου του Φαρμακοποιού:Κατοχύρωση του ρόλου του κλινικού φαρμακοποιού στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ), με ενσωμάτωση του φαρμακοποιού στην πολυεπιστημονική ομάδα φροντίδας ασθενών, και θεσμική συμμετοχή σε κλινικές αποφάσεις.
Ενίσχυση Ανθρώπινου Δυναμικού :
Αύξηση του αριθμού των νοσοκομειακών φαρμακοποιών ώστε να τηρούνται οι ευρωπαϊκές αναλογίες φαρμακοποιών/κλινών. Δημιουργία νέων οργανικών θέσεων, ειδικά σε ΜΕΘ, ογκολογικά, παιδιατρικά και λοιπά εξειδικευμένα τμήματα. Καθορισμός ρόλων και εξειδικεύσεων (π.χ. ογκολογικός φαρμακοποιός, φαρμακοεπαγρύπνηση, μεταμοσχεύσεις).
Συστηματική Εκπαίδευση και Συνεχιζόμενη Επιμόρφωση
Δημιουργία προγραμμάτων εξειδίκευσης στην Κλινική Φαρμακευτική με πιστοποίηση από το κράτος. Υπάρχει μέχρι σήμερα μόνο ιδιωτική πρωτοβουλία στη χρηματοδότηση για συμμετοχή σε διεθνή συνέδρια, σεμινάρια, πρακτική άσκηση σε πρότυπα νοσοκομεία του εξωτερικού. Πλήρες πρόγραμμα Ειδικότητας Νοσοκομειακής Φαρμακευτικής.
Αναβάθμιση Υλικοτεχνικής Υποδομής :Εκσυγχρονισμός φαρμακείων νοσοκομείων (αυτοματοποιημένα συστήματα διανομής -ψηφιακές υποδομές). Ανάπτυξη ηλεκτρονικού φακέλου φαρμακευτικής αγωγής, προσβάσιμου στον φαρμακοποιό.Εισαγωγή λογισμικού κλινικής υποστήριξης αποφάσεων για έλεγχο αλληλεπιδράσεων και φαρμακοκινητικής.
Ανάπτυξη Στατιστικής και Ερευνητικής Δραστηριότητας
• Θεσμική ενίσχυση για φαρμακοεπαγρύπνηση, φαρμακοοικονομικές μελέτες και τεκμηριωμένες παρεμβάσειςστη θεραπευτική πρακτική.
• Διευκόλυνση συμμετοχής των φαρμακοποιών σε ερευνητικά έργα και κλινικές δοκιμές.
Ενίσχυση της Επικοινωνίας με Ασθενείς και Κοινωνία : Ενσωμάτωση του φαρμακοποιού στη διαδικασία εκπαίδευσης ασθενών, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις εξιτηρίου ή χρόνιας νόσου. Δημιουργία εθνικών οδηγών φαρμακευτικής αγωγής με τη συμβολή φαρμακοποιών.
Δημιουργία Κέντρων Αριστείας Νοσοκομειακής Φαρμακευτικής
• Επιλογή μεγάλων νοσοκομείων ως πιλοτικά κέντρα καινοτομίας και εκπαίδευσης στη νοσοκομειακή φαρμακευτική.
• Ανάπτυξη πρωτοκόλλων βέλτιστων πρακτικών, που θα διαχέονται σε όλο το ΕΣΥ.
3. Λόγω και της θέσης σας στο ΔΣ της ΕAHP, μπορείτε να μας αναφέρετε μερικές ενδεικτικές διαφορές με τους νοσοκομειακούς φαρμακοποιούς στην υπόλοιπη Ευρώπη?
- Κλινική συμμετοχή : Στις περισσότερες χώρες (πχ Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Σουηδία) οι νοσ. Φαρμακοποιοί είναι ενταγμένοι στην κλινική ομάδα και συμμετέχουν ενεργά στη λήψη αποφάσεων για τη φαρμακοθεραπεία των ασθενών.
- Ρόλος στη έρευνα και την καινοτομία: Πρόσβαση σε ερευνητικά κονδύλια και συμμετοχή σε μελέτες, ως κύριοι ερευνητές. Επίσης συμμετέχουν σε επιτροπές αξιολόγησης τεχνολογιών υγείας.
- Αναγνώριση: Πολλές ευρωπ. Χώρες έχουν θεσμοθετημένες πλην της ειδικότητας της Νοσοκ. Φαρμακευτικής και εξειδικεύσεις φαρμακοποιών ( πχ ογκολογική φαρμακευτική, φαρμακευτική λοιμώξεων, φαρμακευτική επειγόντων, ΜΕΘ, κλπ) Στην Ελλάδα η εξειδίκευση Κλινικής Φαρμακευτικής είναι περιορισμένη και ανεπαρκώς οργανωμένη, με αποτέλεσμα οι ανάγκες να μην καλύπτονται και να παραμένουμε σε πεπαλαιωμένα πλαίσια εργασίας, σε αντίθεση με γιατρούς και νοσηλευτές.
- Ψηφιοποίηση και συστήματα πληροφορικής: Η χρήση σύγχρονων ψηφιακών εφαρμογών στην Ευρώπη είναι εκτεταμένη (πχ ηλεκτρ. συνταγογράφηση με χρήση ελέγχου θεραπ. πρωτοκόλλων, αλληλεπιδράσεων-φαρμακοεπαγρύπνησης, με φορητές συσκευές ψηφιακών εφαρμογών). Στη χώρα μας η χρήση ρομποτικών συστημάτων σε επιπεδο Νοσοκομ. Φαρμακείου είναι σε “εμβρυακή” κατάσταση.
- Μισθολογικά και εργασιακά δικαιώματα: Στις περισσότερες χώρες οι μισθοί είναι σημαντικά υψηλότεροι, υπάρχουν σαφώς καθορισμένα εργασιακά καθήκοντα και περισσότερες ευκαιρίες επαγγελματικής εξέλιξης.
Ποιο είναι το γενικό πλαίσιο στοχοθεσίας της ΠΕΦΝΙ για το νέο ΔΣ του οποίου προεδρεύετε;
Συνδέονται άμεσα με τα όσα ήδη αναφέρθηκαν, και θα αναπτυχθουν δράσεις στους παρακάτω άξονες:
1. Παρεμβάσεις για αποτελεσματικότερο σχεδιασμό και προγραμματισμό νέων διαδικασιών από τους αρμόδιους φορείς (Υπουργείο Υγείας & εποπτευόμενους φορείς, ΕΚΑΠΥ-ΚΕΤΕΚΝΥ-ΗΔΙΚΑ-ΕΟΦ-HMVO-ΥΠΕ κλπ)
2. Προώθηση πάγιων και διαχρονικών διεκδικήσεων του κλάδου που αφορούν την εξίσωση του νομοθετικού πλαισίου των νοσοκομειακών φαρμακοποιών με αυτό των ιατρών (ιατρικό μισθολόγιο και ωράριο, βαθμολογική εξέλιξη, απόδοση διευθυντικού επιδόματος κλπ)
3. Διεκδίκηση επιδόματος φαρμακευτικής πολιτικής για τους νοσοκομειακούς φαρμακοποιούς & αυτοτελούς φορολόγησης εφημεριών.
4. Συνέχιση των δράσεων και των ενεργειών για την ολοκλήρωση του πλαισίου ανάπτυξης της ειδικότητας του Νοσοκομειακού φαρμακοποιού. Mέσω EAHP και του Ευρωπαϊκού Φορέα Πιστοποίησης ECPhA (European Council for Pharmacy Education Accreditation ), στοχεύουμε στη διοργάνωση μοριοδοτούμενων σεμιναρίων με εθνικούς φορείς (πχ HACRO, για επικαιροποίηση εκπαίδευσης στις κλινικές μελέτες). Διερεύνηση με σχολές Φαρμακευτικής για επιδοτούμενα εκπαιδευτικά σεμινάρια (για προετοιμασία εισαγωγής στην ειδικότητα).
5. Προσλήψεις με βάση τη θεσμοθέτηση της αναλογίας τουλάχιστον 1 φαρμακοποιός/50 κλίνες (και όχι λιγότεροι από δύο/νοσοκομείο έως 100 κλινών )για την εξυπηρέτηση των βασικών λειτουργιών και χωρίς να ληφθούν υπόψη π.χ. η λειτουργία εξειδικευμένων εργαστηρίων.
6. Προσλήψεις νοσοκομειακών φαρμακοποιών αλλά και αύξηση των οργανικών θέσεων στα νοσοκομεία, με αναθεώρηση των αναγκών, βάση των νέων δεδομένων που θα δημιουργηθούν στη λειτουργία των Φαρμακείων, με την εισαγωγή Κλινικών Φαρμακοποιών και τη δημιουργία Εργαστηρίων. Διεκδικούμε να αναβαθμιστεί η θέση των νοσοκομειακών φαρμακείων στους οργανισμούς των νοσοκομείων, με την ίδρυση φαρμακευτικών Τομέων, βάση κριτηρίων και προϋποθέσεων.
7. Τροποποίηση της νομοθεσίας σχετικά με την δημιουργία των Οργανισμών των νοσοκομείων (ΠΔ 87/1986), με επακόλουθη απελευθέρωση νέων οργανικών θέσεων, που θα καλυφθούν από νοσοκομειακούς φαρμακοποιούς. Συγκεκριμένα να εξαιρεθούν οι βοηθοί από τον υπολογισμό της δύναμης της Ιατρικής Υπηρεσίας και να ισχύει γι’ αυτούς ότι ισχύει για τους τεχνολόγους, παρασκευαστές και λοιπό βοηθητικό υγειονομικό προσωπικό, οι οποίοι ανήκουν στην ιατρική υπηρεσία (βάση του αρ. 6 του ν.2889/2001) αλλά οι θέσεις τους στους οργανισμούς δεν αφαιρούν θέσεις φαρμακοποιών ή ιατρών. Οι θέσεις που θα ελευθερωθούν μπορούν να καλυφθούν με φαρμακοποιούς που θα αναλάβουν νέες φαρμακευτικές υπηρεσίες για το νοσοκομείο (Κλινική φαρμακευτική, λειτουργία εργαστηρίων, υποστήριξη του ρόλου του νοσοκομειακού φαρμακοποιού στη διανομή και χρήση ειδικών φαρμάκων σε περιπατητικούς ασθενείς ή σε κατοίκον νοσηλεία κ.α.)
8. Πρωτοβουλίες για μείωση της γραφειοκρατίας, με την απλοποίηση των νόμων (ναρκωτικά, ψηφιακή υπογραφή και διακίνηση εγγράφων). Οι συγκεκριμένες παρεμβάσεις της ΠΕΦΝΙ βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο, και οδεύουν προς υλοποίηση με τροποποίηση της νομοθεσίας το επόμενο διάστημα. Ήδη έχει τροποποιηθεί πολύ πρόσφατα η νομοθεσία σχετικά με τις καταστροφές των αχρηστευμένων φαρμάκων, μετά από παρεμβάσεις της ΠΕΦΝΙ, ώστε να διεκπεραιώνονται πολύ γρηγορότερα και απλούστερα οι διαδικασίες συνολικά.
9. Παρεμβάσεις για αναβάθμιση, διασύνδεση και σωστή υποστήριξη των πληροφοριακών συστημάτων των νοσοκομειακών φαρμακείων, αλλά και αναβάθμιση των χώρων και του υλικοτεχνικού εξοπλισμού τους.
10. Επικοινωνία του εργαλείου αυτο-αξιολόγησης της EAHP(self-assessment tool) , συνδυαστικά με τον ΟΔΙΠΥ, ώστε να δημιουργηθούν κοινά πρότυπα λειτουργίας των Νοσοκομειακών Φαρμακείων και να είναι εφικτή η πιστοποίηση των διαδικασιώνστα Νοσοκομειακά Φαρμακεία και ο εντοπισμός και καταγραφή των προβλημάτων.
11. Στήριξη των συναδέλφων ( κυρίως των νέων) με επέκταση των επιστημονικών & επιμορφωτικών δράσεων του Συλλόγου.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!