Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) μπορεί να συμβάλλει στην παχυσαρκία μειώνοντας τη σωματική δραστηριότητα – μια σχέση που μπορεί επίσης να διαμεσολαβηθεί από τα χαρακτηριστικά του αστικού περιβάλλοντος στο οποίο ζει ένα άτομο. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας μελέτης που δημοσιεύτηκε στο PLOS Complex Systems από τους Tian Gan, Rayan Succar και Maurizio Porfiri της Σχολής Μηχανικών Tandon στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, ΗΠΑ, και Simone Macrì του Ιταλικού Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας, Ιταλία.
Για χρόνια, οι επιστήμονες υποψιάζονταν ότι η παρορμητικότητα -συμπεριλαμβανομένων παθήσεων όπως η ΔΕΠΥ– μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο παχυσαρκίας, αλλά πολλά από τα στοιχεία έχουν επικεντρωθεί σε ατομικά χαρακτηριστικά και συμπεριφορές, δίνοντας περιορισμένη προσοχή σε περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς παράγοντες.
Στη νέα μελέτη, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από 915 πόλεις των ΗΠΑ για να διερευνήσουν πώς η παρορμητικότητα και η παχυσαρκία ποικίλλουν ανάλογα με το μέγεθος της πόλης και τις αστικές συνθήκες. Διαπίστωσαν ότι τόσο η παχυσαρκία όσο και η ΔΕΠΥ είναι λιγότερο συχνές στις μεγαλύτερες πόλεις. Στη συνέχεια, η ομάδα ανέλυσε πώς διαφορετικές πόλεις διαφέρουν από αυτό το μοτίβο, λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος του πληθυσμού τους και χαρακτηριστικά όπως η πρόσβαση στην ψυχική υγεία, η εκπαίδευση και η επισιτιστική ασφάλεια.
Τα αποτελέσματά τους υποδηλώνουν ότι η ΔΕΠΥ αυξάνει την παχυσαρκία έμμεσα μειώνοντας τη σωματική δραστηριότητα, και αυτή η σχέση επηρεάζεται από παράγοντες του αστικού τρόπου ζωής. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι σε πόλεις με λιγότερες ευκαιρίες για σωματική δραστηριότητα ή μεγαλύτερη επισιτιστική ανασφάλεια, η σύνδεση μεταξύ ΔΕΠΥ και παχυσαρκίας ήταν ισχυρότερη. Αντίθετα, οι πόλεις με καλύτερη πρόσβαση στην ψυχική φροντίδα και υψηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης φάνηκαν να αποδυναμώνουν αυτή τη σύνδεση.
Για να ελέγξουν εάν αυτά τα ευρήματα σε επίπεδο πόλης ισχύουν για τα άτομα, οι ερευνητές ανέλυσαν επίσης δεδομένα υγείας από πάνω από 19.000 παιδιά. Επιβεβαίωσαν ότι τα παιδιά με πιο σοβαρά συμπτώματα ΔΕΠΥ ήταν λιγότερο σωματικά δραστήρια και πιο πιθανό να είναι παχύσαρκα – υποστηρίζοντας την ιδέα ότι η παρορμητικότητα συμβάλλει στην παχυσαρκία και ότι αυτή η σύνδεση μπορεί να διαμορφωθεί από παράγοντες όπως η σωματική δραστηριότητα, η πρόσβαση σε τρόφιμα και η εκπαίδευση του νοικοκυριού.
Ο φοιτητής Gan προσθέτει: «Η έρευνά μας αποκαλύπτει ένα εκπληκτικό αστικό πλεονέκτημα: καθώς οι πόλεις αναπτύσσονται, τόσο τα ποσοστά παχυσαρκίας όσο και ΔΕΠΥ μειώνονται αναλογικά. Εν τω μεταξύ, οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας έχουν γίνει πιο προσβάσιμες, βοηθώντας στην καταπολέμηση της σωματικής αδράνειας – ενός βασικού συνδέσμου μεταξύ ΔΕΠΥ και παχυσαρκίας. Αυτό το μοτίβο υποδηλώνει ότι οι μεγαλύτερες πόλεις προσφέρουν προστατευτικούς παράγοντες έναντι αυτών των αλληλένδετων προκλήσεων υγείας».
Ο Δρ. Macrì σχολιάζει περαιτέρω ότι «[η] έρευνά μας υποδηλώνει ότι η υποστήριξη της σωματικής δραστηριότητας, ειδικά σε παιδιά με ΔΕΠΥ, θα μπορούσε να βελτιώσει σημαντικά τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα για την υγεία. Παραδόξως, ανακαλύψαμε ότι η ΔΕΠΥ επηρεάζει την παχυσαρκία μέσω διπλών οδών: μειωμένης σωματικής δραστηριότητας και ανεξάρτητων βιολογικών μηχανισμών που σχετίζονται με τον έλεγχο των παρορμήσεων και τις διατροφικές συμπεριφορές – υποδεικνύοντας ότι οι αποτελεσματικές παρεμβάσεις πρέπει να αντιμετωπίσουν και τις δύο πτυχές».