Μια νέα ευρωπαϊκή μελέτη αποκαλύπτει ότι οι γυναίκες με ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας) λαμβάνουν διάγνωση περίπου πέντε χρόνια αργότερα από τους άνδρες, παρόλο που τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται στην ίδια ηλικία. Επιπλέον, οι γυναίκες παρουσιάζουν εντονότερες συναισθηματικές και λειτουργικές δυσκολίες, γεγονός που οδηγεί σε βαρύτερες συνέπειες στην ψυχική και κοινωνική τους ζωή. Τα ευρήματα παρουσιάστηκαν στο Συνέδριο του Ευρωπαϊκού Κολλεγίου Νευροψυχοφαρμακολογίας (ECNP) στο Άμστερνταμ και δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό European Psychiatry.
Οι γυναίκες υποδιαγιγνώσκονται και καθυστερούν να λάβουν βοήθεια
Η επικεφαλής ερευνήτρια, Δρ. Silvia Amoretti από τη Βαρκελώνη, τόνισε ότι παρότι η ΔΕΠΥ επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, η επιστημονική κοινότητα δεν έχει ακόμη κατανοήσει πλήρως τις διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα. «Βρήκαμε ότι οι γυναίκες λαμβάνουν τη διάγνωση χρόνια αργότερα από τους άνδρες, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν χειρότερες κλινικές εκβάσεις, όπως κατάθλιψη, άγχος και σημαντική λειτουργική έκπτωση», εξήγησε.
Οι άνδρες, από την άλλη, εμφάνιζαν υψηλότερα ποσοστά παραβατικών συμπεριφορών, νομικά προβλήματα και δυσκολίες που σχετίζονταν με την οδήγηση. «Η κατανόηση αυτών των διαφορών ανά φύλο μπορεί να βελτιώσει τη διάγνωση και τη θεραπεία στο μέλλον», πρόσθεσε η Amoretti.
Η μελέτη: Δεδομένα από 900 ενήλικες με ΔΕΠΥ
Η ερευνητική ομάδα ανέλυσε δεδομένα από 900 ενήλικες (54,9% άνδρες, 45,1% γυναίκες, μέση ηλικία 36,9 ετών) οι οποίοι διαγνώστηκαν για πρώτη φορά με ΔΕΠΥ σε εξειδικευμένο ιατρείο στη Βαρκελώνη. Οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε σειρά κλινικών συνεντεύξεων και ψυχομετρικών δοκιμασιών για να αξιολογηθεί η βαρύτητα των συμπτωμάτων, η συνύπαρξη άλλων ψυχιατρικών διαταραχών και το επίπεδο κοινωνικής λειτουργικότητας.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι γυναίκες διαγιγνώσκονταν κατά μέσο όρο στα 28,96 έτη, ενώ οι άνδρες στα 24,13 έτη. Ωστόσο, τα πρώτα συμπτώματα είχαν εμφανιστεί στην ίδια ηλικία και στα δύο φύλα. Επιπλέον, οι άνδρες ήταν τρεις φορές πιο πιθανό να έχουν αντιμετωπίσει νομικά προβλήματα (18,1%) σε σχέση με τις γυναίκες (6,6%).
Οι γυναίκες εμφανίζουν βαρύτερες συνέπειες κατά τη διάγνωση
Η Δρ. Amoretti υπογράμμισε ότι, παρότι η ΔΕΠΥ εκδηλώνεται ταυτόχρονα σε αγόρια και κορίτσια, οι γυναίκες καταλήγουν να διαγιγνώσκονται όταν τα συμπτώματα έχουν πλέον επιδεινωθεί σημαντικά. «Μέχρι τη στιγμή της διάγνωσης, οι γυναίκες εμφανίζουν πιο σοβαρά συμπτώματα, χειρότερη καθημερινή λειτουργικότητα και υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης και άγχους. Αυτό δείχνει ότι συχνά η ΔΕΠΥ περνά απαρατήρητη στις γυναίκες μέχρι να γίνει σοβαρό πρόβλημα», ανέφερε.
Η ερευνήτρια πρόσθεσε πως οι πρώιμες ενδείξεις στα κορίτσια συχνά παρερμηνεύονται ή αγνοούνται, καθώς τα συμπτώματα είναι λιγότερο διαταρακτικά. «Τα αγόρια τείνουν να είναι πιο υπερκινητικά ή παρορμητικά – κάτι που γίνεται άμεσα αντιληπτό από γονείς και δασκάλους. Τα κορίτσια, αντίθετα, συχνά φαίνονται απλώς αφηρημένα ή ονειροπόλα, με αποτέλεσμα να μην αξιολογούνται σωστά».
Ένα παγκόσμιο πρόβλημα στην αναγνώριση της ΔΕΠΥ στις γυναίκες
Η μελέτη αποκάλυψε ότι η καθυστέρηση διάγνωσης δεν αποτελεί μεμονωμένο φαινόμενο της Ισπανίας, αλλά παρατηρείται διεθνώς. Οι γυναίκες με ΔΕΠΥ συχνά χάνουν πέντε κρίσιμα χρόνια θεραπείας και υποστήριξης, κάτι που μπορεί να επηρεάσει την επαγγελματική τους πορεία, τις σχέσεις και την ψυχική τους υγεία. Η Amoretti επισημαίνει ότι η διαφορετική εκδήλωση της ΔΕΠΥ ανάμεσα στα φύλα αποτελεί βασικό λόγο αυτής της καθυστέρησης. «Η φύση της διαταραχής οδηγεί σε χειρότερη διάγνωση στις γυναίκες παγκοσμίως. Συχνά δεν αντιμετωπίζονται έγκαιρα, ή δεν διαγιγνώσκονται ποτέ», τόνισε.
Ο ρόλος των ορμονών και της ευαισθητοποίησης
Σχολιάζοντας τη μελέτη, η Καθηγήτρια Sandra Kooij από το Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο του Άμστερνταμ (Amsterdam UMC/VUmc) ανέφερε ότι τα ευρήματα επιβεβαιώνουν μια μακροχρόνια παρατήρηση: «Τα κορίτσια και οι γυναίκες με ΔΕΠΥ διαγιγνώσκονται αργότερα από τα αγόρια και τους άνδρες. Αυτό οφείλεται τόσο στη διαφορετική εκδήλωση των συμπτωμάτων όσο και στην έλλειψη ενημέρωσης των γιατρών και της κοινωνίας».
Η Kooij, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα, εξήγησε ότι οι ορμονικές αλλαγές μπορούν επίσης να επιδεινώσουν τα συμπτώματα στις γυναίκες, ιδίως στην τελευταία εβδομάδα του κύκλου, προκαλώντας αστάθεια της διάθεσης και δυσκολία συγκέντρωσης. «Η αύξηση της ευαισθητοποίησης τόσο στην ιατρική κοινότητα όσο και στην κοινωνία είναι ζωτικής σημασίας, ώστε τα κορίτσια και οι γυναίκες να λαμβάνουν έγκαιρη διάγνωση και στήριξη», κατέληξε.
Η μελέτη της ομάδας Amoretti ρίχνει φως σε ένα σημαντικό κενό στη διάγνωση της ΔΕΠΥ μεταξύ των φύλων. Η καθυστέρηση στη διάγνωση των γυναικών σημαίνει χαμένες ευκαιρίες για θεραπεία, εκπαίδευση και προσωπική ανάπτυξη. Η έγκαιρη αναγνώριση των πιο «σιωπηλών» μορφών της ΔΕΠΥ και η ανάπτυξη διαγνωστικών εργαλείων ευαίσθητων ως προς το φύλο αποτελούν κρίσιμα βήματα προς μια πιο δίκαιη και αποτελεσματική αντιμετώπιση της διαταραχής. Η ΔΕΠΥ δεν κάνει διακρίσεις – αλλά ο τρόπος που την εντοπίζουμε και την αντιμετωπίζουμε συχνά κάνει.