Μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Νότινγχαμ αποκαλύπτει ότι η πανδημία COVID-19 ίσως είχε επιπτώσεις στη λειτουργία του εγκεφάλου, ακόμη και σε άτομα που δεν νόσησαν ποτέ από τον ιό. Τα ευρήματα της μελέτης, που δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nature Communications, δείχνουν ότι οι άνθρωποι που βίωσαν την πανδημία παρουσίασαν ενδείξεις ταχύτερης εγκεφαλικής γήρανσης συγκριτικά με όσους σκανάρονταν πριν από την εμφάνισή της.
Τι σημαίνει να γερνάει ο εγκέφαλος;
Η γήρανση του εγκεφάλου δεν σχετίζεται μόνο με την ηλικία. Περιλαμβάνει αλλαγές στη δομή και λειτουργία του εγκεφάλου, με πιθανές συνέπειες στην προσοχή, την ευελιξία σκέψης, την επεξεργασία πληροφοριών και τη μνήμη. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι παράγοντες όπως το άγχος, η απομόνωση και η αβεβαιότητα μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία του εγκεφάλου, ακόμα και όταν δεν υπάρχει σωματική νόσος.
Τι έδειξε η έρευνα για την COVID-19
Η έρευνα βασίστηκε σε μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου σχεδόν 1.000 υγιών ενηλίκων, οι οποίοι συμμετείχαν στη μεγάλη μελέτη UK Biobank. Ορισμένοι είχαν σκαναριστεί τόσο πριν όσο και μετά την πανδημία, ενώ άλλοι μόνο πριν. Με χρήση προηγμένων τεχνικών απεικόνισης και τεχνητής νοημοσύνης, οι επιστήμονες υπολόγισαν τη λεγόμενη «ηλικία του εγκεφάλου» για κάθε άτομο — δηλαδή πόσο “γέρος” φαίνεται ο εγκέφαλος σε σχέση με την πραγματική ηλικία. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η εμπειρία της πανδημίας από μόνη της — χωρίς να έχει προηγηθεί λοίμωξη — συνδέθηκε με επιταχυνόμενη γήρανση του εγκεφάλου. Οι αλλαγές αυτές ήταν πιο έντονες:
-
Σε ηλικιωμένα άτομα
-
Σε άνδρες
-
Σε άτομα με κοινωνικοοικονομικά μειονεκτήματα
Ωστόσο, μόνο οι συμμετέχοντες που μολύνθηκαν από τον ιό μεταξύ των δύο σκαναρισμάτων παρουσίασαν μείωση σε συγκεκριμένες γνωστικές ικανότητες, όπως η ψυχική ευελιξία και η ταχύτητα επεξεργασίας. Αυτό ίσως σημαίνει ότι τα σημάδια εγκεφαλικής γήρανσης λόγω της πανδημίας (χωρίς μόλυνση) δεν προκαλούν απαραίτητα συμπτώματα.
Είναι αναστρέψιμη η γήρανση του εγκεφάλου;
Η ερευνητική ομάδα σημειώνει ότι η επιταχυνόμενη εγκεφαλική γήρανση μπορεί να είναι αναστρέψιμη. Η ανώτερη συγγραφέας της μελέτης, καθηγήτρια Dorothee Auer, δήλωσε: «Η μελέτη μάς θυμίζει ότι η υγεία του εγκεφάλου διαμορφώνεται όχι μόνο από ασθένειες, αλλά και από το περιβάλλον στο οποίο ζούμε καθημερινά. Η πανδημία επιβάρυνε πολλούς, ιδιαίτερα όσους βρίσκονταν ήδη σε μειονεκτική θέση.»
Ο επικεφαλής της μελέτης, Dr. Ali-Reza Mohammadi-Nejad, πρόσθεσε: «Αυτό που με εξέπληξε περισσότερο ήταν ότι ακόμα και όσοι δεν είχαν νοσήσει από COVID-19 παρουσίασαν σημαντική αύξηση στους ρυθμούς γήρανσης του εγκεφάλου. Δείχνει ξεκάθαρα πόσο επηρέασε η ίδια η εμπειρία της πανδημίας — από την απομόνωση μέχρι την αβεβαιότητα — την εγκεφαλική μας υγεία.»
Πώς αναλύθηκε η ηλικία του εγκεφάλου
Το μοντέλο που χρησιμοποίησαν οι επιστήμονες για να εκτιμήσουν την ηλικία του εγκεφάλου βασίστηκε σε πάνω από 15.000 εγκεφαλικές απεικονίσεις από υγιείς ανθρώπους, χωρίς άλλες ασθένειες. Αυτό έδωσε στην ομάδα μια αξιόπιστη βάση αναφοράς για την εκτίμηση της εγκεφαλικής γήρανσης σε άτομα που έζησαν την πανδημία. Ο καθηγητής Stamatios Sotiropoulos, συν-συγγραφέας και ειδικός στην Υπολογιστική Νευροαπεικόνιση, τόνισε: «Τα διαχρονικά δεδομένα MRI από το UK Biobank μάς έδωσαν μια μοναδική ευκαιρία να παρατηρήσουμε πώς μεγάλα γεγονότα ζωής, όπως μια παγκόσμια πανδημία, μπορούν να επηρεάσουν τον εγκέφαλο.»
Η μελέτη αυτή αποτελεί ισχυρή υπενθύμιση ότι το άγχος, η κοινωνική απομόνωση και οι αλλαγές στη ζωή μπορούν να έχουν βιολογικές συνέπειες, ακόμη και στον εγκέφαλο. Όμως, ταυτόχρονα, προσφέρει και ελπίδα: εφόσον οι αλλαγές αυτές φαίνεται να είναι δυνητικά αναστρέψιμες, μπορούν να ανατραπούν με κατάλληλες παρεμβάσεις και υποστήριξη. Καθώς η παγκόσμια κοινότητα συνεχίζει να μελετά τις επιπτώσεις της πανδημίας, η υγεία του εγκεφάλου — όχι μόνο η σωματική — πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής για την επόμενη ημέρα.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!