Coffee pouches: Μια ανησυχητική τάση που φαίνεται να εξαπλώνεται ραγδαία

Μια ανησυχητική τάση φαίνεται να εξαπλώνεται ραγδαία στις Ηνωμένες Πολιτείες και, όπως προειδοποιούν ειδικοί, δεν αποκλείεται να ακολουθήσει και η Ευρώπη — πρόκειται για τη χρήση coffee pouches ή καφεϊνούχων επικολλούμενων πουγκιών από εφήβους και νέους. Αυτά τα μικρά σακουλάκια, που μοιάζουν με φακελάκια τσαγιού, τοποθετούνται ανάμεσα στα ούλα και τα χείλη, απελευθερώνοντας γρήγορα υψηλές δόσεις καφεΐνης απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος. Η άμεση δράση τους προκαλεί ένα έντονο “ξύπνημα”, παρόμοιο με αυτό που προσφέρουν τα ενεργειακά ποτά ή μεγάλες ποσότητες καφέ.

Ένα νέο trend στα social media

Το TikTok και άλλα κοινωνικά δίκτυα έχουν συμβάλει καθοριστικά στην εξάπλωση της μόδας, καθώς influencers και χρήστες διαφημίζουν αυτά τα προϊόντα ως λύση για καλύτερη αθλητική απόδοση ή για αυξημένη συγκέντρωση κατά τη μελέτη.

Ο καθηγητής Rob van Dam από το Πανεπιστήμιο George Washington δηλώνει ότι πολλές από τις μάρκες αυτών των πουγκιών πωλούνται μέσω του TikTok Shop, σε ελκυστικές γεύσεις που απευθύνονται ξεκάθαρα σε εφήβους. Ο κίνδυνος, όμως, όπως εξηγεί, είναι ότι κάθε ένα από αυτά τα coffee pouches μπορεί να περιέχει τόση καφεΐνη όσο δύο φλιτζάνια καφέ — κάτι που αυξάνει τις πιθανότητες υπερβολικής κατανάλωσης και ανεπιθύμητων παρενεργειών.

Κίνδυνος υπερβολικής δόσης

Η καφεΐνη, σε μικρές ποσότητες, έχει διεγερτική δράση στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Βοηθά στην πνευματική εγρήγορση και μειώνει το αίσθημα της κόπωσης. Ωστόσο, η υπερκατανάλωσή της μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως:

• ταχυπαλμία

• ακανόνιστο καρδιακό ρυθμό

• νευρικότητα και άγχος

• πονοκέφαλο

• ναυτία

• αϋπνία

• ακόμη και επιληπτικές κρίσεις σε ακραίες περιπτώσεις

Έχουν καταγραφεί περιστατικά νέων που οδηγήθηκαν στα επείγοντα νοσοκομείων μετά από υπερβολική δόση καφεΐνης, ενώ υπάρχουν ακόμα και τεκμηριωμένοι θάνατοι από υπερκατανάλωση μέσω συμπληρωμάτων ή σκόνης καφεΐνης.

Εύκολη απόκρυψη από γονείς και εκπαιδευτικούς

Σε αντίθεση με τον καφέ ή τα ενεργειακά ποτά, τα καφεϊνούχα πουγκιά είναι διακριτικά. Δεν αφήνουν μυρωδιά, δεν απαιτούν προετοιμασία και είναι εύκολα στην απόκρυψη μέσα στο στόμα, κάτι που τα καθιστά εξαιρετικά δημοφιλή σε μαθητές που θέλουν να τα χρησιμοποιούν κατά τη διάρκεια του μαθήματος.

Ορισμένοι χρήστες μάλιστα δηλώνουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι χρησιμοποιούν δύο πουγκιά ταυτόχρονα για μεγαλύτερη ένταση, κάτι που αυξάνει επικίνδυνα την έκθεση στην καφεΐνη.

Η καφεΐνη σε νούμερα

Για να κατανοήσουμε τη σοβαρότητα, αρκεί να αναφέρουμε:

• Καφές: 100-140mg ανά φλιτζάνι

• Τσάι: 70-90mg

• Ενεργειακά ποτά: περίπου 80mg ανά 250ml

• Μαύρη σοκολάτα (50g): περίπου 25mg

• Ένα πουγκί: έως και 200mg

Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) συνιστά μέγιστη δόση 3mg καφεΐνης ανά κιλό σωματικού βάρους για παιδιά και εφήβους. Για ένα παιδί 30 κιλών, αυτό μεταφράζεται σε 90mg την ημέρα — λιγότερο από τη μισή δόση ενός πουγκιού.

Ενδεχόμενη “πύλη” για εξαρτήσεις

Η διατροφολόγος Bini Suresh από την Κλινική Cleveland στο Λονδίνο εκφράζει την ανησυχία της για την εξοικείωση των εφήβων με διεγερτικές ουσίες μέσω της καφεΐνης. Όπως αναφέρει, τα πουγκιά μπορεί να φαίνονται αθώα ή “της μόδας”, όμως κανονικοποιούν τη χρήση ουσιών για ενίσχυση της απόδοσης ή της διάθεσης.

Ανησυχία προκαλεί επίσης η πιθανή μετάβαση από την καφεΐνη σε προϊόντα νικοτίνης όπως τα νικοτινούχα πουγκιά ή το snus, τα οποία ήδη χρησιμοποιούνται από μεγάλο αριθμό νέων.

Υπάρχουν εναλλακτικές;

Αντί της εξάρτησης από διεγερτικά, οι ειδικοί προτείνουν:

• Πλήρη και ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε πρωτεΐνες, σίδηρο και σύνθετους υδατάνθρακες

• Καλή ενυδάτωση, ειδικά με νερό

• Σταθερό πρόγραμμα ύπνου

• Σωματική άσκηση και φως του ήλιου

• Τεχνικές χαλάρωσης και διαχείρισης άγχους, όπως ο διαλογισμός

Η αυξανόμενη χρήση καφεϊνούχων πουγκιών από εφήβους είναι μια τάση που απαιτεί άμεση προσοχή από γονείς, εκπαιδευτικούς και φορείς υγείας. Παρά το γεγονός ότι η καφεΐνη είναι νόμιμη και ευρέως διαδεδομένη, η ανεξέλεγκτη χρήση της σε τέτοιες συγκεντρώσεις μπορεί να προκαλέσει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία των νέων. Η πρόληψη, η ενημέρωση και οι υγιεινές εναλλακτικές συνήθειες είναι το κλειδί για μια ασφαλή και ισορροπημένη εφηβεία.