Εδώ και δεκαετίες, πιστεύαμε ότι η πιο σπάνια ομάδα αίματος είναι η AB. Ωστόσο, η επιστήμη απέδειξε ότι υπάρχει μία ακόμα σπανιότερη ομάδα, η οποία είναι τόσο ιδιαίτερη και σπάνια, που έχει χαρακτηριστεί ως «χρυσό αίμα». Το «χρυσό αίμα», όπως ονομάζεται, είναι η σπανιότερη ομάδα αίματος στον κόσμο. Πρόκειται για το αίμα με Rh-null παράγοντα, δηλαδή χωρίς κανέναν από τους 61 γνωστά αντιγόνα του συστήματος Rhesus. Αυτή η ιδιαιτερότητα το καθιστά μοναδικό αλλά ταυτόχρονα και επικίνδυνο σε περίπτωση ανάγκης για μετάγγιση.
Τι Είναι το Χρυσό Αίμα;
Το σύστημα Rhesus (Rh) είναι ένα από τα βασικά συστήματα καθορισμού ομάδων αίματος. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι Rh-θετικοί ή Rh-αρνητικοί, ανάλογα με την παρουσία ή απουσία συγκεκριμένων Rh αντιγόνων, κυρίως του D. Όμως, το Rh-null αίμα δεν έχει καθόλου Rh αντιγόνα — ούτε D, ούτε C, ούτε E, ούτε οποιοδήποτε άλλο. Το «χρυσό αίμα» εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1961, σε μια γυναίκα στην Αυστραλία. Μέχρι σήμερα, μόλις 43 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν καταγραφεί με αυτή την εξαιρετικά σπάνια ομάδα αίματος. Αυτό σημαίνει ότι μόνο ένας στους έξι εκατομμύρια ανθρώπους διαθέτει αυτή τη μοναδική βιολογική ιδιότητα.
Πώς Κληρονομείται;
Η εμφάνιση του Rh-null σχετίζεται με σπάνιες μεταλλάξεις στο γονίδιο RHCE, που είναι υπεύθυνο για την παραγωγή των Rh αντιγόνων στα ερυθρά αιμοσφαίρια. Για να εμφανιστεί αυτή η ομάδα αίματος σε ένα άτομο, πρέπει να κληρονομήσει δύο αντίγραφα του μεταλλαγμένου γονιδίου, δηλαδή ένα από κάθε γονέα. Πρόκειται για αυτοσωμικό υπολειπόμενο χαρακτήρα, κάτι που σημαίνει ότι οι φορείς δεν εμφανίζουν το χαρακτηριστικό, αλλά μπορούν να το μεταβιβάσουν στους απογόνους τους. Η κληρονομικότητα αυτή είναι εξαιρετικά σπάνια, καθώς απαιτεί και οι δύο γονείς να είναι φορείς της ίδιας μετάλλαξης, κάτι που περιορίζει σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης του Rh-null σε απόγονο.
Ποιοι Είναι οι Κίνδυνοι;
Αν και η ύπαρξη χρυσού αίματος μπορεί να θεωρηθεί ξεχωριστή, ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία, κυρίως σε περίπτωση ανάγκης για μετάγγιση. Οι άνθρωποι με Rh-null δεν μπορούν να δεχτούν αίμα από κανέναν άλλον, παρά μόνο από άτομα με την ίδια σπάνια ομάδα. Επειδή όμως οι δότες είναι ελάχιστοι, η εύρεση συμβατού αίματος σε έκτακτη ανάγκη είναι εξαιρετικά δύσκολη. Επιπλέον, το Rh-null μπορεί να σχετίζεται με ήπιες μορφές αναιμίας, καθώς η έλλειψη αντιγόνων επηρεάζει τη σταθερότητα της μεμβράνης των ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Η Θετική Όψη: Δότες για Όλους
Από την άλλη πλευρά, η έλλειψη Rh αντιγόνων καθιστά το χρυσό αίμα παγκόσμια συμβατό δότη για όλους όσους είναι Rh-αρνητικοί. Αυτό σημαίνει ότι, σε περίπτωση που βρεθεί διαθέσιμο, μπορεί να σωθούν ζωές ανθρώπων με άλλες σπάνιες ή επιπλεγμένες ομάδες αίματος. Γι’ αυτό και οι άνθρωποι με Rh-null θεωρούνται πολύτιμοι δότες, και το αίμα τους αποθηκεύεται συχνά για ειδικές περιπτώσεις, κάτω από αυστηρές συνθήκες φύλαξης.
Η Ανακάλυψη των Ομάδων Αίματος
Οι ομάδες αίματος ανακαλύφθηκαν το 1901 από τον Αυστριακό επιστήμονα Karl Landsteiner. Οι βασικές ομάδες — A, B, AB και O — προκύπτουν από την παρουσία ή απουσία συγκεκριμένων αντιγόνων στην επιφάνεια των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Το σύστημα Rhesus προστέθηκε μεταγενέστερα και βοήθησε στη βελτίωση της ασφάλειας στις μεταγγίσεις. Το ανθρώπινο αίμα περιέχει αντιγόνα και αντισώματα, και η συμβατότητα μεταξύ δότη και λήπτη εξαρτάται από την ακριβή ταυτοποίηση αυτών των στοιχείων. Το Rh-null ανατρέπει τις συνηθισμένες κατηγοριοποιήσεις και απαιτεί ειδική διαχείριση.
Το «χρυσό αίμα» είναι ένα σπάνιο και μυστηριώδες φαινόμενο της βιολογίας. Αν και προσφέρει δυνατότητα για σωτήριες μεταγγίσεις σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, ενέχει και κινδύνους για τους κατόχους του, λόγω της δυσκολίας εύρεσης συμβατού αίματος. Η κατανόηση των μηχανισμών που κρύβονται πίσω από αυτή την ιδιαιτερότητα ανοίγει νέους δρόμους στην ιατρική γενετική και στην αιματολογία, ενώ ενισχύει τη σημασία της εθελοντικής αιμοδοσίας και της διατήρησης σπάνιων δειγμάτων αίματος.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!