Αυτισμός: Τα μέσα ενημέρωσης ως προγνωστικός δείκτης

Μια νέα μελέτη από το City St George’s του Πανεπιστημίου του Λονδίνου δείχνει ότι οι συνήθειες ανάγνωσης εφημερίδων αποτελούν ισχυρό και σταθερό προγνωστικό παράγοντα της στάσης των ανθρώπων απέναντι σε παθήσεις όπως ο αυτισμός. Η επιρροή αυτή παραμένει σημαντική ακόμη και όταν λαμβάνονται υπόψη άλλοι παράγοντες, όπως ηλικία, εκπαίδευση, πολιτικές πεποιθήσεις και προσωπικές εμπειρίες. Σύμφωνα με τη δημοσίευση στο περιοδικό Autism, περίπου το 10% των διαφορών στις αυτόματες, ασυνείδητες προκαταλήψεις των συμμετεχόντων σχετίζεται με το τι διαβάζουν.

Πιο Έντονη Αρνητική Προδιάθεση στους Αναγνώστες Δεξιόστροφων Ταμπλόιντ

Η μελέτη καταγράφει ότι άτομα που διαβάζουν συχνά δεξιόστροφες ταμπλόιντ εφημερίδες εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα αρνητικών αυτόματων προκαταλήψεων απέναντι στον αυτισμό. Τα ευρήματα αυτά συμβαδίζουν με προηγούμενη ανάλυση της ίδιας ερευνητικής ομάδας, η οποία εξέτασε 24.000 άρθρα του βρετανικού Τύπου και κατέδειξε ότι ο αυτισμός παρουσιάζεται συχνά μέσα από στερεοτυπικό και αρνητικό λόγο – ιδιαίτερα σε συγκεκριμένα ταμπλόιντ μέσα.

Μεθοδολογία: Συνδυασμός Δηλωτικών και Αυτόματων Δεικτών

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 277 μη αυτιστικών ενηλίκων στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οι συμμετέχοντες αξιολόγησαν:

• τη συχνότητα ανάγνωσης δέκα μεγάλων εφημερίδων,

• το επίπεδο εμπιστοσύνης προς καθεμία,

• τις γνώσεις τους σχετικά με τον αυτισμό,

• τις δηλωμένες (συνειδητές) στάσεις τους απέναντι στον αυτισμό.

Επιπλέον, έλαβαν μέρος σε μια λεκτική δοκιμασία που αποκάλυπτε αυτόματες, λιγότερο συνειδητές προκαταλήψεις. Η αναλυτική μέθοδος επέτρεψε στους ερευνητές να απομονώσουν την επίδραση των μέσων ενημέρωσης από άλλους κοινωνικοδημογραφικούς παράγοντες.

Το Τι Διαβάζεις και το Πόσο το Εμπιστεύεσαι Παίζει Ρόλο

Η μελέτη δείχνει ότι οι αναγνωστικές προτιμήσεις δεν επηρεάζουν μόνο τις συνειδητές στάσεις, αλλά έχουν βαθύτερη επίδραση στις αυτόματες αντιδράσεις των ανθρώπων:

• Οι συχνότεροι αναγνώστες δεξιόστροφων ταμπλόιντ είναι πιθανότερο να εμφανίζουν αρνητικές αυτόματες προκαταλήψεις.

• Ορισμένοι από αυτούς, παρότι εκφράζουν θετικές συνειδητές στάσεις, εξακολουθούν να παρουσιάζουν ασυνείδητες προκαταλήψεις, υποδεικνύοντας μια διάσταση μεταξύ δηλωτικών και αυτόματων πεποιθήσεων.

• Όσοι εμπιστεύονται περισσότερο τις εφημερίδες γενικώς τείνουν να έχουν λιγότερο ακριβείς γνώσεις σχετικά με τον αυτισμό – γεγονός που υποδηλώνει μειωμένη διάθεση για κριτική αξιολόγηση των πληροφοριών.

Ο Ρόλος του Γραμματισμού στα Μέσα Ενημέρωσης

Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν τη σημασία της ενίσχυσης του γραμματισμού στα μέσα, ειδικά σε ένα περιβάλλον όπου παραπλανητικά ή εντυπωσιακά δημοσιεύματα σχετικά με τον αυτισμό εξακολουθούν να εμφανίζονται. Ο Δρ. Θέμης Καραμίνης σημειώνει ότι τα ευρήματα προσφέρουν νέα κατανόηση σχετικά με τον τρόπο που τα μέσα ενημέρωσης και το κοινό αλληλεπιδρούν, επηρεάζοντας την κοινωνική αποδοχή και την ψυχική ευημερία των αυτιστικών ατόμων.

Ερευνητικός και Κοινωνικός Αντίκτυπος

Η μελέτη ενσωματώθηκε και σε υλικό που κατατέθηκε στην Επιτροπή της Βουλής των Λόρδων σχετικά με την εφαρμογή του Νόμου για τον Αυτισμό του 2009. Τα συμπεράσματά της συνεισέφεραν στη διαμόρφωση της τελικής έκθεσης της Επιτροπής με τίτλο «Ώρα για υλοποίηση: Ο Νόμος για τον Αυτισμό του 2009 και η Νέα Στρατηγική για τον Αυτισμό» (Νοέμβριος 2025).

Η νέα μελέτη τεκμηριώνει ότι οι αναγνωστικές συνήθειες και η εμπιστοσύνη στα μέσα έχουν πραγματική, μετρήσιμη επίδραση στις αυτόματες στάσεις των ανθρώπων απέναντι στον αυτισμό. Σε μια εποχή όπου η ενημέρωση είναι άμεσα διαθέσιμη αλλά όχι πάντα αξιόπιστη, η καλλιέργεια κριτικής σκέψης καθίσταται κρίσιμη τόσο για την κοινωνική ένταξη όσο και για τη δημόσια κατανόηση της νευροποικιλότητας.