Ασφάλιση πολεμικών κινδύνων: Η σιωπηλή βιομηχανία που ανθεί σε καιρούς κρίσης

Οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή έχουν φέρει στο προσκήνιο μια λιγότερο γνωστή αλλά ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά: την ασφάλιση πολεμικών κινδύνων (war risk insurance). Πρόκειται για ένα εξειδικευμένο κλάδο που καλύπτει ζημιές οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στις κλασικές ασφαλιστικές πολιτικές, όπως αυτές που προκαλούνται από πολεμικές επιθέσεις, τρομοκρατία ή πολιτικές αναταραχές.

Ασφάλεια για τα άτομα μέσα στον πόλεμο

Η περίπτωση της Ναταλία Γκρίσκο, της οποίας το διαμέρισμα στα περίχωρα του Κιέβου υπέστη ζημιές από ρωσικό πύραυλο, είναι χαρακτηριστική. Αν και συγκλονισμένη, η ίδια ένιωσε ανακούφιση επειδή η κόρη της είχε μεριμνήσει να συνάψει ειδική ασφάλιση πολεμικών κινδύνων. Η αποζημίωση των 1.000 δολαρίων κάλυψε μέρος των επισκευών, με το ετήσιο ασφάλιστρο να ανέρχεται μόλις στα 52 δολάρια.

Παρόμοια εμπειρία είχε και μια άλλη Ουκρανή, η οποία ασφάλισε το αυτοκίνητό της έναντι πολεμικών κινδύνων λίγες ώρες πριν αυτό καταστραφεί από θραύσματα πυραύλου στην Οδησσό. Το παράδειγμα δείχνει πόσο κρίσιμη μπορεί να αποδειχθεί μια τέτοια επιλογή σε εμπόλεμες ζώνες.

Από τα άτομα στις επιχειρήσεις

Παρόλο που ιδιώτες σε εμπόλεμες περιοχές στρέφονται στην ασφάλιση αυτή, η μεγάλη πλειονότητα των συμβολαίων αφορά επιχειρήσεις. Εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε επικίνδυνες περιοχές, όπως ενεργειακές εγκαταστάσεις στο Ιράκ, καταφεύγουν σε ασφαλιστική κάλυψη εκατοντάδων εκατομμυρίων λιρών για να διασφαλίσουν τη λειτουργία τους. Χωρίς αυτήν, πολλές δραστηριότητες θα είχαν διακοπεί ή περιοριστεί δραματικά.

Λονδίνο: το παγκόσμιο κέντρο

Το κέντρο της διεθνούς αγοράς ασφάλισης πολεμικών κινδύνων βρίσκεται στο Λονδίνο, όπου το Lloyd’s of London συνεχίζει να λειτουργεί ως βασικός κόμβος του κλάδου. Υπολογίζεται ότι περίπου το 80% των παγκόσμιων ασφαλίστρων – ύψους σχεδόν 1 δισ. δολαρίων ετησίως – κατευθύνονται σε εξειδικευμένες εταιρείες της βρετανικής πρωτεύουσας.

Η ασφάλιση οργανώνεται σε επτά κατηγορίες, που κυμαίνονται από την κάλυψη για δολιοφθορά και τρομοκρατία μέχρι τον εμφύλιο ή τον διακρατικό πόλεμο. Συχνά, δεν είναι εύκολο να διαχωριστεί η φύση ενός κινδύνου, γεγονός που ωθεί τις ασφαλιστικές να προσφέρουν ολοκληρωμένα πακέτα.

Πώς τιμολογείται ο κίνδυνος

Ο καθορισμός των ασφαλίστρων είναι περίπλοκος, καθώς οι πόλεμοι αποτελούν «μαύρους κύκνους» – γεγονότα σπάνια και απρόβλεπτα. Παρόλα αυτά, οι τιμές ποικίλλουν: μια δυτική εταιρεία που δραστηριοποιείται σε χώρες όπως ο Λίβανος ή το Ισραήλ πληρώνει από 0,5% έως 2% του συνολικού ποσού κάλυψης. Αυτό σημαίνει ότι για ασφάλιση ύψους 100 εκατ. λιρών, το ασφάλιστρο κυμαίνεται μεταξύ 500.000 και 2 εκατ. λιρών ετησίως. Σε πιο σταθερές περιοχές, όπως τα κράτη του Κόλπου, τα ποσοστά είναι πολύ χαμηλότερα – μόλις 0,025% έως 0,05% του ποσού κάλυψης.

Τι καλύπτουν τα συμβόλαια

Τα πακέτα δεν περιορίζονται μόνο σε ζημιές σε κτήρια ή υποδομές. Μπορούν να περιλαμβάνουν έξοδα για απαγωγές και λύτρα, ιατρική περίθαλψη σε περιπτώσεις σοβαρών τραυματισμών, ακόμη και κάλυψη σε καταστάσεις «ενεργού επιτιθέμενου» (active assailant). Επιπλέον, προσφέρεται προστασία για ταραχές, απεργίες και μαζικές κινητοποιήσεις.

Κερδοφορία και προκλήσεις

Παρά τους κινδύνους, η ασφάλιση πολεμικών κινδύνων μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα επικερδής για τις ασφαλιστικές. Σε αντίθεση με την ασφάλιση αυτοκινήτου, όπου οι αποζημιώσεις ξεπερνούν συχνά τα έσοδα από τα ασφάλιστρα, οι πληρωμές στον τομέα των πολεμικών κινδύνων μπορεί να φθάνουν μόλις το 2% των εισπραττόμενων ποσών. Αυτό συμβαίνει επειδή, παρά την αβεβαιότητα, τα μεγάλα συμβόλαια σπάνια καταλήγουν σε πλήρη αποζημίωση.

Ωστόσο, το πρόβλημα παραμένει: πώς μπορεί να τιμολογηθεί δίκαια ένας τόσο απρόβλεπτος κίνδυνος; Η έλλειψη ιστορικών δεδομένων δυσκολεύει την ακριβή εκτίμηση. Εδώ μπαίνουν στο παιχνίδι οι αντασφαλιστές, που μοιράζονται τον κίνδυνο μεταξύ πολλών εταιρειών, μειώνοντας την έκθεση της καθεμίας.

Ένα μέλλον με αυξημένη ζήτηση

Η αυξανόμενη γεωπολιτική αστάθεια καθιστά την ασφάλιση πολεμικών κινδύνων όλο και πιο απαραίτητη. Από ιδιώτες που θέλουν να προστατεύσουν το σπίτι ή το αυτοκίνητό τους, μέχρι πολυεθνικές που επενδύουν δισεκατομμύρια σε επικίνδυνες περιοχές, η ανάγκη για τέτοιες καλύψεις διευρύνεται συνεχώς.

Η βιομηχανία αυτή, αν και παραμένει στη σκιά άλλων μορφών ασφάλισης, αποτελεί πλέον έναν κομβικό παράγοντα για την οικονομική επιβίωση και την ψυχολογική ασφάλεια σε καιρούς πολέμου και αβεβαιότητας.