Η ανθρωπότητα δεν κατάφερε να περιορίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη ρίχνοντας την θερμοκρασία κατά 1,5 °C και πρέπει να αλλάξει άμεσα πορεία, προειδοποίησε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.
Στην μοναδική συνέντευξή του πριν από τη σύνοδο κορυφής για το κλίμα COP30 τον επόμενο μήνα, ο Γκουτέρες αναγνώρισε ότι είναι πλέον «αναπόφευκτο» η ανθρωπότητα να υπερβεί τον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα, με «καταστροφικές συνέπειες» για τον κόσμο.
«Αποτυχία» η μη επίτευξη του κλιματικού στόχου
Προέτρεψε τους ηγέτες που θα συγκεντρωθούν στην πόλη Μπελέμ του τροπικού δάσους της Βραζιλίας να συνειδητοποιήσουν ότι όσο περισσότερο καθυστερούν τη μείωση των εκπομπών, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να ξεπεραστούν τα «σημεία καμπής» στον Αμαζόνιο, την Αρκτική και τους ωκεανούς.
«Ας αναγνωρίσουμε την αποτυχία μας», δήλωσε στον Guardian και στον ειδησεογραφικό οργανισμό Sumaúma με έδρα τον Αμαζόνιο. «Η αλήθεια είναι ότι δεν καταφέραμε να αποφύγουμε την υπέρβαση των 1,5 °C τα επόμενα χρόνια. Και η υπέρβαση αυτή έχει καταστροφικές συνέπειες. Μερικές από αυτές είναι σημεία καμπής, είτε στον Αμαζόνιο, είτε στη Γροιλανδία, είτε στη Δυτική Ανταρκτική ή στους κοραλλιογενείς υφάλους».
Τα τελευταία δέκα χρόνια ήταν τα θερμότερα στην καταγεγραμμένη ιστορία του πλανήτη.
«Αλλαγή κατεύθυνσης» ζητά ο Γκουτέρες
Είπε ότι η προτεραιότητα στη COP30 είναι να αλλάξει πορεία η ανθρωπότητα: «Είναι απολύτως απαραίτητο να αλλάξουμε κατεύθυνση, ώστε η υπέρβαση να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη και ηπιότερη, για να αποφευχθούν κρίσιμα σημεία όπως τα προβλήματα στον Αμαζόνιο. Δεν θέλουμε να δούμε τον Αμαζόνιο να μετατρέπεται σε σαβάνα, αλλά αυτό είναι ένας πραγματικός κίνδυνος αν δεν μειώσουμε δραστικά τις εκπομπές το συντομότερο δυνατόν».
Παρά την αυξανόμενη επιστημονική ανησυχία για την ταχύτητα της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας, που προκαλείται από την καύση ορυκτών καυσίμων – πετρελαίου, άνθρακα και φυσικού αερίου – ο γενικός γραμματέας δήλωσε ότι οι δεσμεύσεις των κυβερνήσεων είναι ανεπαρκείς.
Αναιμικές δεσμεύσεις των κρατών
Λιγότερο από το ένα τρίτο των χωρών του κόσμου (62 από τις 197) έχουν υποβάλει τα Εθνικά Καθορισμένα Σχέδια Συνεισφορών (NDC) στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού. Οι ΗΠΑ, υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, εγκατέλειψαν τη διαδικασία. Η Ευρώπη έχει υποσχεθεί αλλά δεν έχει υλοποιήσει, ενώ η Κίνα, ο μεγαλύτερος εκπομπέας παγκοσμίως, κατηγορείται για ανεπαρκείς δεσμεύσεις.
Ο Γκουτέρες επισήμανε ότι η έλλειψη φιλοδοξίας σημαίνει πως ο στόχος των 1,5 °C θα παραβιαστεί, τουλάχιστον προσωρινά: «Από τις NDC που έχουν ληφθεί μέχρι τώρα, αναμένεται μείωση εκπομπών κατά 10%. Θα χρειαζόμασταν 60% για να παραμείνουμε εντός του ορίου. Επομένως, η υπέρβαση είναι πλέον αναπόφευκτη».
Ωστόσο, τόνισε ότι είναι ακόμη δυνατό να υπάρξει προσωρινή υπέρβαση και στη συνέχεια επιστροφή στους 1,5 °C ως το τέλος του αιώνα, αν υπάρξει δραστική αλλαγή πορείας στη COP30 και έπειτα.
Κάλεσμα για αλλαγή συσχετισμών
Κάλεσε τις κυβερνήσεις να ενισχύσουν την παρουσία της κοινωνίας των πολιτών στις συνόδους COP, δίνοντας φωνή στις αυτόχθονες κοινότητες, αντί σε εταιρικούς λομπίστες.
«Βλέπουμε μια επανάσταση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η μετάβαση θα επιταχυνθεί αναπόφευκτα», τόνισε.
«Όλοι γνωρίζουμε τι θέλουν οι λομπίστες. Θέλουν να αυξήσουν τα κέρδη τους, με κόστος για την ανθρωπότητα».
Πρόσθεσε ότι η μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα είναι πλέον θέμα οικονομικού συμφέροντος, καθώς η εποχή τους πλησιάζει στο τέλος: «Δεν θα υπάρχει τρόπος για την ανθρωπότητα να χρησιμοποιήσει όλο το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο που έχει ήδη ανακαλυφθεί», είπε.
Το παράδειγμα της Βραζιλίας και η COP30
Όταν ρωτήθηκε αν έχει θέσει το ζήτημα αυτό στον Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, η κυβέρνηση του οποίου ενέκρινε πρόσφατα εξερεύνηση πετρελαίου κοντά στις εκβολές του Αμαζονίου, απάντησε: «Όχι ακόμα. Θα εκμεταλλευτώ τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα για να το κάνω».
Μία από τις βασικές πρωτοβουλίες της Βραζιλίας στη COP30 θα είναι το Tropical Forests Forever Facility, με στόχο τη συγκέντρωση 125 δισ. δολαρίων για την προστασία των τροπικών δασών. Το 20% των πόρων θα κατευθυνθεί απευθείας στις αυτόχθονες κοινότητες, που φυλάσσουν τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα και τις αποδοτικότερες δεξαμενές άνθρακα.
Ο Γκουτέρες υπογράμμισε τη θεμελιώδη σημασία των φωνών των αυτοχθόνων πληθυσμών στη διάσκεψη, σημειώνοντας πως ήταν η πρώτη φορά που ο ΓΓ του ΟΗΕ παραχώρησε αποκλειστική συνέντευξη σε δημοσιογράφο από αυτόχθονες κοινότητες.
«Οι αυτόχθονες είναι οι καλύτεροι φύλακες της φύσης», δήλωσε. «Είναι ζωτικής σημασίας να επενδύουμε σε αυτούς».
Οι ηγέτες πρέπει να διδαχθούν από τους αυτόχθονες
Οι πολιτικοί, τόνισε, συχνά απορροφώνται από οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, αγνοώντας την ανάγκη αρμονίας με τη φύση. «Γι’ αυτό απαιτείται μια παιδαγωγική προσέγγιση προς τους ηγέτες – και κανείς δεν είναι καταλληλότερος από τις αυτόχθονες κοινότητες να την εφαρμόσει».
«Οι φτωχοί θα πληρώσουν το τίμημα»
Ο Γκουτέρες προειδοποίησε ότι χωρίς συλλογική δράση, «οι πλημμύρες θα εξαπλωθούν, οι κοινότητες θα καταστραφούν, αλλά μια μικρή πλούσια ελίτ θα προστατεύεται, ενώ ο πλανήτης καταστρέφεται προοδευτικά».
Παρά την αυξανόμενη πίεση προς το σύστημα COP, ο Γενικός Γραμματέας υπερασπίστηκε τη σημασία του:
«Η εναλλακτική είναι ένας ανοιχτός διάλογος χωρίς κανόνες, όπου οι ισχυροί επιβάλλονται. Και γνωρίζουμε πού οδηγεί αυτό».
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!
