Μια νέα έρευνα από την Ιατρική Σχολή Ruth and Bruce Rappaport του Ινστιτούτου Τεχνολογίας Technion στο Ισραήλ φέρνει στο φως μια ανησυχητική, αλλά και ενθαρρυντική ανακάλυψη: η κατανάλωση αναψυκτικών που περιέχουν λευκή ζάχαρη προκαλεί αλλαγές στο DNA των βακτηρίων του εντέρου και επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού. Η καλή είδηση; Οι επιδράσεις αυτές είναι αναστρέψιμες.
Η έρευνα, υπό την καθοδήγηση της καθηγήτριας Naama Geva-Zatorsky και της διδακτορικής φοιτήτριας Noa Gal-Mandelbaum, δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο έγκριτο περιοδικό Nature Communications. Στην ομάδα συμμετείχαν επίσης η Dr. Tamar Ziv και το Κέντρο Πρωτεωμικής Smoler του Technion. Τα βακτήρια του εντέρου, που αποτελούν μέρος του ανθρώπινου μικροβιώματος, παίζουν καθοριστικό ρόλο στην υγεία μας και ιδιαίτερα στην ανάπτυξη και λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτοί οι μικροοργανισμοί έχουν συν-εξελιχθεί με τον άνθρωπο και είναι απαραίτητοι για τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού.
Το έντερο είναι ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον και τα βακτήρια του πρέπει να προσαρμόζονται γρήγορα. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της λεγόμενης λειτουργικής πλαστικότητας – της ικανότητάς τους να αλλάζουν συμπεριφορά και λειτουργίες ανάλογα με τις διατροφικές, υγειονομικές και μικροβιακές συνθήκες. Σε παλαιότερη έρευνα, η ομάδα Geva-Zatorsky είχε δείξει πως τα βακτήρια του εντέρου προσαρμόζονται σε περιβαλλοντικές αλλαγές μέσω «αντιστροφών DNA» (DNA inversions), ενός μηχανισμού ταχείας γενετικής προσαρμογής. Στη νέα τους μελέτη, οι ερευνητές διερεύνησαν πώς αυτές οι αναστροφές ενεργοποιούνται από διατροφικούς παράγοντες.
Ειδικότερα, επικεντρώθηκαν στο βακτήριο Bacteroides thetaiotaomicron, το οποίο συμβάλλει στην πρόληψη φλεγμονών στο έντερο, τη διατήρηση της βλέννας του εντέρου και την προστασία από παθογόνους οργανισμούς. Η έρευνα έδειξε ότι η κατανάλωση λευκής ζάχαρης – όπως αυτή που περιέχουν τα περισσότερα αναψυκτικά – προκαλεί αντιστροφές στο DNA του βακτηρίου αυτού, με συνέπεια αλλαγές σε δείκτες φλεγμονής του ανοσοποιητικού συστήματος, όπως στους πληθυσμούς Τ-κυττάρων, την έκκριση κυτοκινών και τη διαπερατότητα του εντέρου.
Το πλέον σημαντικό εύρημα, ωστόσο, είναι ότι αυτές οι αλλαγές είναι αναστρέψιμες. Όταν τα ποντίκια σταμάτησαν να καταναλώνουν λευκή ζάχαρη, το DNA των βακτηρίων επέστρεψε στην αρχική του κατάσταση και το ανοσοποιητικό σύστημα επανήλθε στο φυσιολογικό. Η μελέτη υπογραμμίζει την ανάγκη για βαθύτερη κατανόηση των πολύπλοκων επιδράσεων της διατροφής στο μικροβίωμα και την υγεία μας.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι τα ευρήματα αυτά μπορούν να οδηγήσουν σε εξατομικευμένες διατροφικές συστάσεις που θα ενισχύουν το ανοσοποιητικό και τη συνολική υγεία. Η καθημερινή μας διατροφή δεν επηρεάζει μόνο το βάρος και τα επίπεδα ενέργειας, αλλά και την ίδια τη «γενετική συμπεριφορά» των μικροοργανισμών που μας κρατούν υγιείς.