Αλτσχάιμερ στις γυναίκες: Ο ρόλος των ωμέγα-3 λιπαρών

Νέα διεθνής μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Alzheimer’s & Dementia αποκαλύπτει ότι οι γυναίκες με νόσο Αλτσχάιμερ εμφανίζουν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα πολλαπλά αδιατελή λιπίδια, ειδικά ωμέγα-3 λιπαρών, σε σύγκριση με υγιείς γυναίκες —μια διαφορά που δεν παρατηρήθηκε στους άνδρες. Η ανάλυση βασίστηκε σε δείγματα αίματος από 841 συμμετέχοντες (306 με Αλτσχάιμερ, 165 με ήπια γνωστική εξασθένηση και 370 υγιείς), προερχόμενους από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Από τους πολλούς λιπιδικούς δείκτες, οι διαφορές εντοπίστηκαν σε 32 λιπίδια σημαντικά διαφοροποιημένα σε γυναίκες με Αλτσχάιμερ, ενώ σ’ αυτούς τους δείκτες δεν υπήρξαν διαφορές στους άνδρες.

Τι ανακάλυψαν οι επιστήμονες — και γιατί έχει σημασία για τις γυναίκες

Οι συνιστώσες αυτών των λιπιδίων — κυρίως τρανς-φωσφατιδυλοχολίνες, φωσφατιδυλεθανολίνες αλλά και τριγλυκερίδια — φέρουν ωμέγα-3 λιπαρά όπως τα DHA και EPA, κρίσιμα για τη λειτουργία του εγκεφάλου. Παράλληλα, διαπιστώθηκε αύξηση σε λιπίδια κορεσμένα ή μονοακόρεστα — λιγότερο ευεργετικά για την ελαστικότητα της κυτταρικής μεμβράνης και τη νευροδιαβίβαση.

Ζητούμενο ήταν να καταδειχθεί όχι μόνο μια στατιστική διαφορά, αλλά και μια συσχέτιση με την γνωστική λειτουργία: οι γυναίκες με μειωμένα επίπεδα «καλών» λιπιδίων είχαν χειρότερες επιδόσεις σε τεστ μνήμης, ενώ στους άνδρες δεν υπήρχε τέτοια σύνδεση. Επιστήμονες σημειώνουν ότι οι διαφορετικοί μεταβολισμοί των λιπαρών στα δύο φύλα, ειδικά όσον αφορά τα ωμέγα-3 (π.χ. με μεγαλύτερη μετατροπή ALA σε DHA στις γυναίκες), ίσως εξηγούν γιατί η γυναίκα είναι πιο ευάλωτη στη συρρίκνωση της δεξαμενής αυτών των πολύτιμων λιπαρών.

Μια νέα κατεύθυνση στην έρευνα και την πρόληψη

Η ανακάλυψη αυτή ανοίγει τον δρόμο για πιο εξατομικευμένες παρεμβάσεις και μελλοντικές θεραπείες. Η ενίσχυση της πρόσληψης ωμέγα-3 μέσω διατροφής (π.χ. λιπαρά ψάρια, σπόροι, ξηροί καρποί) ή συμπληρωμάτων ίσως λειτουργήσει ως προστατευτικός παράγοντας τις πρώτες φάσεις της νόσου. Ωστόσο, οι ερευνητές τονίζουν ότι απαιτούνται κλινικές δοκιμές για να διαπιστωθεί πράγματι εάν η διατροφική παρέμβαση μπορεί να επηρεάσει τη συμπτωματολογία ή την πορεία της νόσου στις γυναίκες. Άλλοι επιστήμονες υπογραμμίζουν τη σημασία της λήψης υπόψη των διαφορών φύλου σε μελλοντικές παρεμβάσεις και φαρμακευτικές μελέτες, ώστε να μην αντιμετωπίζεται ο Αλτσχάιμερ ως ενιαία νόσος ανεξαρτήτως φύλου.

Τι μπορούμε να κάνουμε — προς το παρόν

Μέχρι να φτάσουμε σε οριστικά συμπεράσματα, η απλή εφαρμογή υγιεινών διατροφικών συνηθειών έχει νόημα — ειδικά για τις γυναίκες:

• Εντάξτε ωμέγα-3 λιπαρά (DHA & EPA) μέσω ψαριών όπως σαρδέλα, σολομός, σκουμπρί ή φυτικών πηγών όπως λιναρόσπορο, chia και καρύδια.

• Ακολουθήστε μεσογειακή ή MIND διατροφή, πλούσια σε φυτικές ίνες, λαχανικά και ελαιόλαδο.

• Υιοθετήστε μια ολιστική προσέγγιση στην πρόληψη: διατροφή, φυσική άσκηση, γνωστική διέγερση και κοινωνική ενεργοποίηση.

Μια πρωτοποριακή μελέτη δείχνει ότι οι γυναίκες με νόσο Αλτσχάιμερ έχουν σημαντική μείωση σε ωφέλιμα, μη κορεσμένα λιπίδια — μια βιοχημική διαφοροποίηση που δεν παρατηρείται στους άνδρες. Αυτή η διαφορά ανοίγει ένα νέο πεδίο έρευνας, με προοπτική τη στοχευμένη πρόληψη και θεραπεία με βάση το φύλο. Ενώ η έρευνα εξελίσσεται, η τόνωση της πρόσληψης ωμέγα-3 αποτελεί σήμερα μια λογική και ασφαλή στρατηγική για υποστήριξη της εγκεφαλικής υγείας, ειδικά στις γυναίκες.