Αγγειακή άνοια: Πώς τα προβλήματα στα αιμοφόρα αγγεία αυξάνουν τον κίνδυνο άνοιας

Η αγγειακή άνοια είναι μία από τις πιο συχνές μορφές άνοιας και σχετίζεται άμεσα με την υγεία των αιμοφόρων αγγείων του εγκεφάλου. Σύμφωνα με ειδικούς, οι ίδιοι παράγοντες κινδύνου που ευθύνονται για καρδιοπάθειες και εγκεφαλικά επεισόδια μπορεί να αυξήσουν σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης άνοιας.

Τι είναι η αγγειακή άνοια;

Η αγγειακή άνοια προκαλείται όταν η ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο περιορίζεται ή διακόπτεται λόγω βλάβης ή απόφραξης αιμοφόρων αγγείων. Το αποτέλεσμα είναι η στέρηση οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών, που είναι απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου. Αυτή η διαδικασία μπορεί να οδηγήσει σε σταδιακή ή απότομη έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών.

Ο Dr. Stephen English, αγγειακός νευρολόγος στην Mayo Clinic, εξηγεί: «Οι αγγειακές αλλαγές στον εγκέφαλο βλάπτουν συχνά τους άξονες—τις ‘καλωδιώσεις’ που συνδέουν διάφορα μέρη του εγκεφάλου. Αυτό καθυστερεί τη μεταφορά των σημάτων, και έτσι ο εγκέφαλος δεν λειτουργεί στο μέγιστο των δυνατοτήτων του».

Συμπτώματα της αγγειακής άνοιας

Η αγγειακή άνοια δεν εμφανίζεται πάντα με τον ίδιο τρόπο. Τα πιο συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Δυσκολία στη μνήμη και συγκέντρωση

• Προβλήματα στον προγραμματισμό και τη λήψη αποφάσεων

• Ελαττωμένη κρίση

• Αλλαγές στη διάθεση ή στη συμπεριφορά

• Επιβράδυνση της σκέψης και της επεξεργασίας πληροφοριών

Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν σταδιακά ή απότομα, ανάλογα με την αιτία (π.χ. εγκεφαλικό επεισόδιο ή χρόνια βλάβη μικρών αγγείων).

Παράγοντες Κινδύνου

Ο Dr. English τονίζει ότι οι τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου είναι το κλειδί για την πρόληψη:

• Υπέρταση

• Υψηλή χοληστερίνη

• Σακχαρώδης διαβήτης

• Κάπνισμα

• Παχυσαρκία

• Υπνική άπνοια

«Αν αυτοί οι παράγοντες δεν αντιμετωπιστούν, φθείρουν σταδιακά τα μικρά αγγεία του εγκεφάλου, οδηγώντας σε σοβαρές βλάβες», προειδοποιεί. Το θετικό είναι ότι μπορούν να αντιμετωπιστούν: η σωστή φαρμακευτική αγωγή, η διακοπή καπνίσματος, η σωματική άσκηση και η υγιεινή διατροφή μπορούν να μειώσουν δραστικά τον κίνδυνο.

Παθήσεις που συνδέονται με την αγγειακή άνοια

Ορισμένες καταστάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε αγγειακή άνοια:

• Εγκεφαλικό επεισόδιο που προκαλεί απόφραξη αρτηρίας του εγκεφάλου

• Εγκεφαλική αιμορραγία

• Χρόνια στένωση ή βλάβη μικρών εγκεφαλικών αγγείων (λευκή ουσία)

Σε πολλές περιπτώσεις, η άνοια μπορεί να είναι το αποτέλεσμα σωρευτικών μικροεγκεφαλικών βλαβών που δεν έχουν δώσει εμφανή συμπτώματα προηγουμένως.

Διάγνωση και Αντιμετώπιση

Η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμη. Αν κάποιος παρουσιάζει συμπτώματα γνωστικής έκπτωσης, θα πρέπει να συμβουλευτεί άμεσα νευρολόγο. Με τη βοήθεια νευροαπεικονιστικών εξετάσεων (όπως μαγνητική τομογραφία), μπορεί να εντοπιστούν αγγειακές βλάβες στον εγκέφαλο. Η θεραπεία δεν επικεντρώνεται στην ίδια την άνοια, αλλά στους παράγοντες που συμβάλλουν στην επιδείνωσή της:

• Φάρμακα για την υπέρταση

• Φάρμακα για την υψηλή χοληστερίνη

• Αντιαιμοπεταλιακά για την πρόληψη θρόμβων

• Αντιδιαβητική αγωγή

• Θεραπεία της υπνικής άπνοιας με CPAP ή άλλες παρεμβάσεις

Η σταθερή διαχείριση αυτών των παραμέτρων μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη της αγγειακής άνοιας και να διατηρήσει τη λειτουργικότητα για μεγαλύτερο διάστημα.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

Η πρόληψη είναι εφικτή και ιδιαίτερα σημαντική. Οι βασικοί πυλώνες πρόληψης περιλαμβάνουν:

• Έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και του σακχάρου

• Υιοθέτηση μεσογειακής διατροφής

• Καθημερινή φυσική δραστηριότητα

• Μείωση άγχους και επαρκής ύπνος

• Διακοπή καπνίσματος

Όπως επισημαίνει ο Dr. English: «Όσο περισσότερο φροντίζουμε την καρδιά μας, τόσο περισσότερο φροντίζουμε και τον εγκέφαλό μας».