Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!Για την αποτελεσματική φροντίδα της παχυσαρκίας, συνομιλούμε σήμερα με τον κύριο Αλέξανδρο Κόκκινο, ο οποίος είναι Καθηγητής Παθολογίας, Μεταβολικών Νοσημάτων της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Α’ Παθολογικής Κλινικής στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών Λαϊκό και τον οποίο έχουμε τη χαρά να έχουμε στο studio κοντά μας. Βεβαίως έχουμε και τη χαρά να έχουμε κοντά μας τη κυρία Κική Τσιρανίδου, η οποία είναι η Πρόεδρος της Ιμερόεσσας, που είναι ο Πανελλήνιος Σύλλογος Στήριξης Ατόμων με Παχυσαρκία. Κυρία Τσιρανίδου.Εγώ ευχαριστώ θερμά και τους δύο που αποδεχτήκατε την πρόσκλησή μας για να συζητήσουμε ένα τόσο πολύ σοβαρό θέμα που είναι η παχυσαρκία.
Κύριε Κόκκινε, ας ξεκινήσουμε από την αρχή, για να μας καταλαβαίνει και το ευρύ κοινό.
Πώς ορίζεται η παχυσαρκία;
Έχουμε διάφορους δείκτες, μάλλον ο πιο εύχρηστος και πιο συχνά χρησιμοποιούμενος είναι ο δείκτης μάζας σώματος, το Body Mass Index (BMI), το οποίο ορίζεται ως το βάρος μας σε κιλά προς το ύψος μας σε μέτρα στο τετράγωνο. Αυτό είναι αρκετά χρήσιμο και εύχρηστο, από την άλλη όμως δεν αντανακλά ακριβώς το μέγεθος της συσσώρευσης λίπους στο σώμα ενός ανθρώπου. Για παράδειγμα, επειδή δεν λαμβάνει την ποσότητα του λίπους ως μέτρο, ένα άτομο που είναι πολύ γυμνασμένο μπορεί να έχει αυξημένο βάρος και να έχει πολύ μυϊκό ιστό, αλλά να μην έχει παχυσαρκία. Παρόλα αυτά έχει υψηλό δείκτη μάζας σώματος. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε και κάποιους άλλους δείκτες, όπως είναι η περίμετρος της μέσης. Αυτή μας δείχνει καλύτερα τη συσσώρευση του λίπους στην κοιλιακή χώρα κι αυτή είναι η πιο μεταβολικά επαχθής για την υγεία ενός ατόμου, όπως επίσης και ο λόγος της περιμέτρου μέσης προς το ύψος. Αυτοί είναι δύο δείκτες, οι οποίοι είναι πιο σαφείς και πιο καθοριστικοί για την υγεία ενός ατόμου. Λέμε ότι παχυσαρκία έχει ένα άτομο το οποίο εν γένει έχει δείκτη μάζας σώματος πάνω από 30 κι από εκεί και πέρα αρχίζουν οι διάφορες τάξεις της παχυσαρκίας.
Και πώς γίνεται η διάγνωση, κύριε Κόκκινε;
Η διάγνωση γίνεται με την αντικειμενική φυσική εξέταση ενός ανθρώπου. Δηλαδή ζυγίζουμε ένα άτομο, μετράμε το ύψος του. Πολύ καλό είναι να χρησιμοποιούμε μεθόδους οι οποίες προσδιορίζουν και το λίπος στο σώμα, όπως είναι η βιοηλεκτρική εμπέδηση ή ακόμα και μόνο η μέτρηση της περιμέτρου της μέσης. Από εκεί και πέρα διαγιγνώσκουμε ένα άτομο ως έχον ή μη παχυσαρκία.
Και πλέον ακούμε ότι έχει πάρει πολύ μεγάλες διαστάσεις η παχυσαρκία κύριε Κόκκινε. Όντως είναι στο πλαίσιο κάποιας επιδημίας;
Δεν υπάρχει αμφιβολία περί τούτου. Ξέρουμε ότι περί το ένα δισεκατομμύριο άτομα παγκοσμίως αυτή την στιγμή έχουν παχυσαρκία. Αυτός ο αριθμός αναμένεται να διπλασιαστεί μέσα στα επόμενα λιγότερο από 10 χρόνια. Στη δε Ελλάδα τα πράγματα είναι επίσης πολύ άσχημα.
Στην Ελλάδα τι ποσοστό έχουμε;
Στην Ελλάδα με την τελευταία μελέτη η οποία είναι το 2016 έχουμε ποσοστό 32,1% παχυσαρκία στον ενήλικα πληθυσμό και 37,6 %υπέρβαρο. Το υπέρβαρο είναι δείκτης μάζας σώματος μεταξύ 25 και 30. Αν τα αθροίσουμε αυτά τα δύο βγάζουμε ένα ποσοστό γύρω στο 70%. Άρα, λοιπόν, υπερβάλλον βάρος στον ενήλικα πληθυσμό στην Ελλάδα έχει το 70%. Σημαίνει ότι είναι το νέο φυσιολογικό. Το βλέπει το μάτι μας και δεν το αναγνωρίζει.
Είναι μεγάλα τα ποσοστά και είναι και αυξανόμενα, κύριε Κόκκινε, δυστυχώς; Αυξάνεται συνεχώς η παχυσαρκία;
Δεν αυξάνεται μόνο η συχνότητα, αυξάνεται και ο βαθμός της παχυσαρκίας. Επειδή, όπως σας είπα, έχουμε κατηγοριοποιήσεις σε τάξεις την παχυσαρκία. Η πρώτη τάξη είναι μεταξύ 30 και 35 BMI, 35 έως 40 είναι η τάξη 2 και πάνω από 40 εντάσσεται στην 3, η πολύ σοβαρή παχυσαρκία.
Κυρία Τσιρανίδου, εσείς ως Πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Στήριξης Ατόμων με Παχυσαρκία συναναστρέφεστε με πολλούς ανθρώπους που ζουν με την παχυσαρκία. Θα ήθελα να μας πείτε για το στίγμα. Πώς εσείς βλέπετε τα άτομα που ζουν με τη παχυσαρκία να αντιμετωπίζουν σε κάποιες περιπτώσεις το στίγμα .. Πώς τους βλέπουν και πώς τους αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι στο εξωτερικό περιβάλλον ;
Το στίγμα είναι κάτι το οποίο χαρακτηρίζει τα άτομα που ζουν με παχυσαρκία από τη νεαρή τους ηλικία. Ας μην ξεχνάμε το στίγμα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά γενικότερα με διαφορετικότητες και όχι μονάχα με την παχυσαρκία από το σχολείο ακόμη. Άρα λοιπόν όταν αυτό είναι κάτι με το οποίο μαθαίνει να ζει ένα παιδί, έτσι θα μαθαίνει να ζει και στην ενήλικη ζωή του. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα έναν άνθρωπο τον οποίο θεωρούμε στιγματισμένο να τον κάνουμε να έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, χαμηλή αυτοπεποίθηση, να μειώνονται τα επίπεδα της αποδοτικότητάς και στο σχολείο αλλά και στην ενήλικη ζωή στον εργασιακό του χώρο και στις υπόλοιπες κοινωνικές του σχέσεις. Άρα λοιπόν αυτό το οποίο βιώνουν οι άνθρωποι και οι ενήλικες ως στίγμα στη σημερινή κοινωνία μας είναι πάρα πολύ εμφανές, όχι μόνο από αυτούς που ζουν αλλά και από εμάς τους ίδιους μερικές φορές που τους έχουμε απέναντί μας και τους χαρακτηρίζουμε.
Κύριε Κόκκινε πιστεύετε ότι το στίγμα στους ανθρώπους που ζουν με την παχυσαρκία, υπονομεύει ίσως και την πρόσβαση αλλά και την ποιότητα και τα αποτελέσματα στην υγειονομική περίθαλψη;
Ναι, είναι σαφές. Αυτό έχει αποδειχθεί κι από πολλές μελέτες. Το στίγμα δυστυχώς υπάρχει παντού. Έχουμε μια ενδογενή τάση να έχουμε προκατάληψη απέναντι σε οτιδήποτε είναι ξένο προς εμάς. Είτε είναι ένας άνθρωπος ο οποίος πάσχει από παχυσαρκία, είτε ένας άνθρωπος ο οποίος έχει διαφορετικό χρώμα μαλλιών ή διαφορετικό χρώμα δέρματος, ενδογενώς αισθανόμαστε αυτή την προκατάληψη. Το πρόβλημα δεν είναι αυτό.
- Πρέπει να την αναγνωρίζουμε την προκατάληψη και να την αντιμετωπίζουμε. Και γι’ αυτό δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε στιγματιστικό λόγο. Ένα άτομο δεν το ορίζει, δεν το καθορίζει η νόσος του και η παχυσαρκία είναι μία νόσος. Άρα λοιπόν δεν πρέπει ποτέ να λέμε και χαίρομαι που το κάνατε κι εσείς, δεν λέμε ποτέ «ο παχύς». Δεν είναι ένα άτομο το οποίο χαρακτηρίζεται από τη νόσο. Λέμε ένα άτομο το οποίο ζει με παχυσαρκία, ζει με αυτή τη νόσο όπως ζει με οποιαδήποτε άλλη νόσο. Δυστυχώς το στίγμα επηρεάζει και εμάς τους επαγγελματίες υγείας. Υπάρχουν μελέτες οι οποίες καταδεικνύουν ότι οι επαγγελματίες υγείας πιθανότατα δεν θα είναι τόσο ευαίσθητοι και προσεκτικοί στο να αντιμετωπίσουν ένα άτομο το οποίο πάσχει από παχυσαρκία. Αλλά και τα ίδια τα άτομα τα οποία ζουν με παχυσαρκία λόγω της συνειδητοποίησης από το περιβάλλον αλλά και τον ίδιο τους στον εαυτό, τα άτομα αυτά μέμφονται τον εαυτό τους. Θεωρούν ότι φταίνε για τη νόσο τους και γι’ αυτό το λόγο συχνά εγκαταλείπουν την προσπάθεια και δεν αναζητούν φροντίδα.
Δηλαδή κύριε Κόκκινε, οι γιατροί πιστεύετε ότι για παράδειγμα χρησιμοποιούν τις σωστές λέξεις για να ενημερώσουν, να επικοινωνήσουν με τον άνθρωπο που ζει με την παχυσαρκία και προσπαθεί;
Οι γιατροί που γνωρίζουν την υποκείμενη παθοφυσιολογία ναι. Οι γιατροί που δεν τη γνωρίζουν, όχι δυστυχώς.
Και ποιοι είναι οι γιατροί που τη γνωρίζουν και ποιοι δεν τη γνωρίζουν;
Είναι αυτοί οι οποίοι έχουν εκπαιδευτεί κι αυτοί οι οποίοι έχουν ασχοληθεί με το αντικείμενο και γνωρίζουν πια ότι η παχυσαρκία είναι μια πολύπλοκη νόσος. Έχει πολύ ισχυρό γενετικό υπόβαθρο, σε ποσοστό περίπου 70% και πολύ ισχυρό πάθοφυσιολογικό υπόβαθρο, το οποίο έχει να κάνει με τη διαταραγμένη αίσθηση της πείνας και του κορεσμού. Αυτό, λοιπόν, αν δεν το γνωρίζει κανένας, τότε μέμφεται το άτομο το οποίο πάσχει παχυσαρκία. Και πολύ απλά θα του πει, αν είναι ορθοπεδικός φερ’ ειπείν: «Πήγαινε χάσε 20 κιλά και μετά έλα να σε χειρουργήσω».
Άρα εννοείτε ότι θα πρέπει να απευθύνεται στην κατάλληλη ειδικότητα ίσως, κύριε Κόκκινε;
Ναι. Είναι οι παθολόγοι και οι ενδοκρινολόγοι, οι γιατροί που έχουν εκπαιδευτεί από μόνοι τους γιατί έχουν το μεράκι και την αγωνία και τους ενδιαφέρουν αυτοί οι μηχανισμοί για να κατανοήσουν τους μηχανισμούς της παχυσαρκίας αλλά και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η παχυσαρκία.
Κυρία Τσιρανίδου, εσείς έχετε ακούσει άτομα από τον Σύλλογό σας να παραπονιούνται ότι έχουν επισκεφθεί μία κλινική ή ένα νοσοκομείο και δεν είχε τον κατάλληλο εξοπλισμό έτσι ώστε να μπορέσουν να εξυπηρετηθούν αλλά και για απρεπή συμπεριφορά ;
Ορμώμενη λοιπόν από αυτό που ανέφερε ο κύριος Κόκκινος πριν λίγο, θα ήθελα να περιγράψω την ιστορία ενός ατόμου που ζει με παχυσαρκία. Συγκεκριμένα έπαθε ένα εγκεφαλικό επεισόδιο και πήγαινε στο νοσοκομείο και οι γιατροί στο νοσοκομείο του έλεγαν «Δεν έχεις τίποτα, πήγαινε. Είναι όλο από το βάρος». Ο ίδιος ο ασθενής απόρησε με την συμπεριφορά των γιατρών και με όλων των επαγγελματιών υγείας. Δυστυχώς ο άνθρωπος πάθαινε εγκεφαλικό επεισόδιο και οι γιατροί τον έστελναν στο σπίτι του και του λέγανε ότι πρέπει να χάσει βάρος, ώσπου στο τέλος απευθύνθηκε σε ιδιωτικό φορέα.
Είναι και λίγο ρατσιστικό αυτό που λέγαμε πριν, κύριε Κόκκινε επειδή κανείς είναι πιο μεγάλος σε όγκο, αντιμετωπίζεται διαφορετικά με τον τρόπο αυτόν που περιέγραψε η κυρία Τσιρανίδου;
Βεβαίως είναι ρατσιστικό και αυτό δεν πρέπει να συμβαίνει. Τα άτομα με παχυσαρκία έχουν μια νόσο η οποία κάνει την διαχείρισή τους υγειονομικά ακόμα πιο δύσκολη, όποιο και αν είναι το πρόβλημα υγείας τους.
Βέβαια. Κύριε Κόκκινε, εσείς τι βλέπετε; Πιστεύετε αρχικά ότι στην Ελλάδα έχουμε κατάλληλα εξοπλισμένες κλινικές για την φροντίδα των ατόμων που ζουν με την παχυσαρκία; Και στα δημόσια και στα ιδιωτικά νοσοκομεία;
Έχετε δίκιο σε αυτό το ερώτημα. Υπάρχουν και στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα αρκετά κέντρα και αυξάνονται ευτυχώς, τα οποία έχουν τον εξοπλισμό να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν ένα άτομο με παχυσαρκία και ιδιαίτερα με σοβαρή παχυσαρκία. Ας μην ξεχνάμε ότι ένα άτομο με σοβαρή παχυσαρκία θα χρειαστεί ένα κάθισμα, το οποίο θα μπορέσει να σηκώσει το πολύ υψηλό βάρος. Θα χρειαστεί μια ζυγαριά, η οποία θα μπορέσει να ζυγίσει να άτομο με πολύ υψηλό σωματικό βάρος. Θα χρειαστεί μια εξεταστική κλίνη, η οποία δε θα φέρει το άτομο σε δύσκολη θέση επειδή ενδεχομένως μπορεί να σπάσει. Και θα χρειαστεί επίσης κι έναν εξοπλισμό ο οποίος θα είναι απαραίτητος και σαφώς κατάλληλος για ένα άτομο το οποίο έχει αυξημένο ποσοστό λίπους στο σώμα του. Αυτό ευτυχώς αρχίζει και βελτιώνεται. Δεν ισχύει παντού.
Το ίδιο ισχύει και για τον δημόσιο τομέα, κύριε Κόκκινε; Υπάρχουν νοσοκομεία ή κλινικές για την φροντίδα των ανθρώπων με παχυσαρκία;
Έχουμε λίγα, αλλά ευτυχώς αυξάνονται.
Η εκπαίδευση πόσο σημαντική είναι κύριε Κόκκινε για την φροντίδα των ανθρώπων που ζουν με παχυσαρκία; Η εκπαίδευση των γιατρών, του προσωπικού και των επαγγελματιών υγείας;
Είναι εξαιρετικά σημαντική. Η εκπαίδευση πρώτα απ’ όλα στους μηχανισμούς που οδηγούν στην παχυσαρκία κι έτσι αποβάλλεται το στίγμα. Όταν κανείς γνωρίζει τους μηχανισμούς μπορεί να αντιμετωπίσει και καλύτερα την παχυσαρκία. Η εκπαίδευση στις συννοσηρότητες κι όταν μιλάμε για συννοσηρότητες, εννοούμε τις επιπλοκές της παχυσαρκίας, γιατί η παχυσαρκία σκοτώνει. Βραχύνει τη ζωή και επιδεινώνει την ποιότητά της. Η παχυσαρκία συνδέεται με πάνω από 200 πιθανές επιπλοκές όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, όπως είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως είναι η οστεοαρθρίτιδα, όπως είναι η χολολιθίαση, όπως είναι πολλές μορφές καρκίνου. Άρα λοιπόν πρέπει να εκπαιδευτούμε εμείς οι επαγγελματίες υγείας, οι γιατροί και οι μη γιατροί, στο να αντιμετωπίζουμε σωστά ένα άτομο με παχυσαρκία, να αναγνωρίζουμε τις συννοσηρότητες, να τις αναζητούμε και να τις αντιμετωπίζουμε, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα και το κεντρικό νόσημα που είναι η παχυσαρκία.
Κυρία Τσιρανίδου, εσείς στο Σύλλογό σας έχετε κάποια προγράμματα για την εκπαίδευση των ατόμων, των μελών σας;
Ναι, έχουμε κάποια προγράμματα στα οποία εκπαιδεύουμε όχι τους ίδιους τους ασθενείς που ζουν με παχυσαρκία, αλλά τα άτομα που φροντίζουν αυτούς τους ασθενείς. Γιατί μιλάμε για τη διαχείριση των επαγγελματιών του ασθενούς από τους επαγγελματίες υγείας, αλλά υπάρχει και η δυσκολία στην διαχείριση των φροντιστών στα άτομα που έχουν στην οικογένειά τους και ζουν με παχυσαρκία. Κάνουμε ορισμένα σεμινάρια σταθερά σε ορισμένο χρονικό διάστημα, ώστε οι άνθρωποι να τα παρακολουθούν και όποιες απορίες έχουν να τους βοηθούμε να τις λύνουν. Αυτό όσον αφορά αυτά τα οποία κάνουμε εμείς ως Σύλλογος από την πλευρά των φροντιστών. Από εκεί και πέρα στη δημόσια υγεία γίνονται μικρά και δειλά βήματα αυτή την στιγμή, αλλά δεν νομίζω ότι ακόμα υπάρχει κάτι ουσιαστικό, κύριε Καθηγητά νομίζω και εσείς συμφωνείτε.
Γίνονται βήματα, αλλά ναι, πραγματικά η εκπαίδευση ακόμα δεν είναι επαρκής.
Και γιατί δεν εκπαιδεύετε και τους ενήλικες ανθρώπους που ζουν με την παχυσαρκία;
Υπάρχει ένα πάρα πολύ μεγάλο πρόβλημα. Οι άνθρωποι που ζουν με παχυσαρκία δεν βγαίνουν εύκολα από το σπίτι τους. Όταν το άτομο αποφασίσει ότι θα βγει από το σπίτι του και θα ζητήσει βοήθεια τότε είναι βέβαιο ότι δέχεται και οποιαδήποτε καθοδήγηση.
Κύριε Καθηγητά, αναρωτιόμαστε εμείς οι απλοί πολίτες ποιες είναι οι αιτίες τελικά της παχυσαρκίας διότι κατά καιρούς ακούμε διάφορα. Ακούμε ότι είναι θέμα μεγάλων ποσοτήτων φαγητού. Άλλοι λένε ότι είναι θέμα κληρονομικό, θέμα βιολογικό .Μπορείτε να μας πείτε ποιες είναι οι αιτίες;
Ναι, οι αιτίες είναι πολυπαραγοντικές, αλλά έχουν ένα πάρα πολύ ισχυρό γενετικό υπόβαθρο. Το γενετικό υπόβαθρο του σωματικού μας βάρους είναι περίπου 70%. Άρα κατά ποσοστό 70% περίπου του σωματικού μας βάρος είναι γενετικά προκαθορισμένο. Το υπόλοιπο 30% είναι το περιβάλλον. Δυστυχώς το πράγμα είναι εξαιρετικά απλό. Υπάρχουν κάποια άτομα, τα περισσότερα άτομα πλέον, τα οποία τείνουν να προσλάβουν περισσότερη ενέργεια διαμέσου της τροφής από αυτή που χρειάζονται για να παραμείνουν σε ένα φυσιολογικό βάρος. Αυτό στο παρελθόν δεν ήταν ιδιαίτερο πρόβλημα, γιατί το περιβάλλον δεν επέτρεπε σε ένα άτομο κατά κάποιο τρόπο να ευοδώσει αυτή τη γενετική προδιάθεση. Τώρα όμως το περιβάλλον έχει αλλάξει. Και ευοδώνει ακριβώς αυτή τη γενετική προδιάθεση με την εύκολη δυνατότητα να αποκτήσουμε πλούσια σε ενέργεια τροφή, πολύ φθηνή η οποία δεν χρειάζεται καμία προσπάθεια για να την βρούμε. Δεν χρειάζεται να σκάψουμε τη γη, δεν χρειάζεται να την καλλιεργήσουμε, δεν χρειάζεται να κουραστούμε για να βρούμε την τροφή μας. Πατάμε ένα κουμπί και έρχεται στην πόρτα μας. Και έτσι το περιβάλλον πλέον, συνωμοτεί μαζί με το γενετικό μας υπόβαθρο στο να οδηγήσει στην εμφάνιση της νόσου της παχυσαρκίας.
Τα άτομα που ζουν με την παχυσαρκία έχουν και κάποιο οικογενειακό ιστορικό που αφορά στην παχυσαρκία;
Συχνά θα υπάρχει και πολύ συχνά θα δούμε οικογένειες οι οποίες έχουν παχυσαρκία και στις προηγούμενες γενεές. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένα άτομο το οποίο πάσχει από παχυσαρκία μπορεί από μόνο του να είναι γενετικά προκαθορισμένο χωρίς να έχει κατ’ ανάγκη γονείς οι οποίοι πάσχουν με παχυσαρκία. Όμως είναι αρκετά σύνηθες να έχουμε και στους γονείς και στα αδέλφια και σε προηγούμενες γενιές άτομα τα οποία έχουν παχυσαρκία.
Κυρία Τσιρανίδου, εσείς βλέπετε τα άτομα που ζουν με παχυσαρκία να κάνουν διατροφικές επιλογές που είναι χαμηλής διατροφικής αξίας ; Τι σας λένε;
Αυτό είναι κάτι το οποίο το αντιλαμβανόμαστε αναλόγως των εισοδηματικών κριτηρίων. Τα άτομα με χαμηλά εισοδηματικά κριτήρια βλέπετε ότι τρώνε τροφές φθηνές, τροφές που μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν και να τις μαγειρέψουν και τροφές οι οποίες δεν βοηθούν στην απώλεια και στην διατήρηση του βάρους. Μία πολύ δύσκολη πρόσβαση είναι στα φρούτα και στα λαχανικά. Γι’ αυτό και ως Σύλλογος ήθελα να σας πω εδώ ότι φροντίζουμε μέσω κάποιων προγραμμάτων τα άτομα αυτά τα οποία είναι χαμηλού εισοδηματικών κριτηρίων να μπορούν να παίρνουν φρούτα και λαχανικά από τις λαϊκές μας αγορές, ενώ τα άτομα τα οποία έχουν υψηλό σημαντικό κριτήριο έχουν μια καλύτερης ποιότητας διατροφή.
Κύριε Καθηγητά τελικά είναι θέμα χρημάτων ή και θέμα κουλτούρας;
Όχι, κατά κύριο είναι πολύ σημαντικό αυτό που είπε και η κυρία Τσιρανίδου. Είναι πολύ σημαντικό και το βλέπουμε στις Ηνωμένες Πολιτείες χαρακτηριστικά. Τα μεγαλύτερα ποσοστά παχυσαρκίας τα έχει ο φτωχός αμερικανικός Νότος. Ακριβώς γιατί λόγω της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης είναι πολύ πιο φθηνό κανείς να αγοράσει τροφές οι οποίες είναι πλούσιες σε ενέργεια και σε λίπος, οι οποίες είναι συνήθως επεξεργασμένες και αυτό οδηγεί σε επιδείνωση του φαινομένου της παχυσαρκίας από το να ακολουθήσει μία πολύ πιο υγιεινή διατροφή.
Βέβαια αυτές οι τροφές κύριε Καθηγητά δημιουργούν και έναν τύπο εξάρτησης ;
Ναι, δεν θα το έλεγα εξάρτηση αλλά το να μας ικανοποιήσει η τροφή είναι μια πολύ πρωτόγονη διαδικασία, η οποία πρέπει να υπάρχει. Θα πρέπει λοιπόν η πρόσληψη τροφής να μας φέρνει ικανοποίηση. Αλλιώς δεν θα το κάναμε και θα πεθαίναμε. Άρα η πρόσληψη τροφής μας φέρνει το αίσθημα της ανταμοιβής. Η φύση δε νοιάζεται τόσο πολύ αν θα πεθάνω εγώ ή να θα πεθάνετε εσείς. Αλλά νοιάζεται πάρα πολύ για την επιβίωση του είδους κι έτσι οτιδήποτε σχετίζεται με τη διαιώνιση του είδους πρέπει να είναι ευχάριστη και να μας φέρνει ικανοποίηση. Οι τροφές λοιπόν οι οποίες είναι πλούσιες σε λίπος και οι οποίες είναι πλούσιες σε επεξεργασμένες ουσίες, κυρίως υδατάνθρακες, φέρνουν περισσότερο το αίσθημα της ανταμοιβής και την ανάγκη κανείς να επαναλάβει αυτή τη διαδικασία για να αισθανθεί περαιτέρω αίσθημα ανταμοιβής.
Κύριε Κόκκινε, με τα σημερινά δεδομένα καθώς η νόσος της παχυσαρκίας είναι δυναμική και όπως είπαμε δυστυχώς αυξάνονται τα άτομα με παχυσαρκία , πώς αντιμετωπίζεται σήμερα από τους γιατρούς ; Οι επιστήμονες πώς αντιμετωπίζετε την παχυσαρκία ;
Πρώτο βήμα είναι να την διαγνώσουμε. Να πούμε, λοιπόν, ότι ένα άτομο έχει παχυσαρκία.
- Δεύτερον, να δούμε τις επιπλοκές της και τις συννοσηρότητες και να τις διακρίνουμε είτε κλινικά είτε εργαστηριακά και να τις αντιμετωπίσουμε. Κι όταν πλέον έρθουμε στην αντιμετώπιση της ίδιας της παχυσαρκίας, έχουμε συγκεκριμένους άξονες οι οποίοι βασίζονται σε επιστημονικά καθιερωμένους αλγορίθμους. Πρώτον, είναι η γενειοδυτική παρέμβαση. Τι σημαίνει αυτό; Ένα άτομο για να χάσει βάρος θα πρέπει να προσλαμβάνει λιγότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται για να παραμείνει στο ήδη αυξημένο του βάρους. Άρα λοιπόν θα πρέπει να του χορηγήσουμε μία υποθερμιδική ισορροπημένη δίαιτα.
- Δεύτερος άξονας είναι η αυξημένη φυσική δραστηριότητα, ώστε το άτομο να χάνει βάρος και να διατηρεί μυϊκό ιστό. Και είναι πάρα πολύ σημαντικός ο μυϊκός ιστός, γιατί αυτός δαπανά ενέργεια. Έτσι λοιπόν μπορούμε να βοηθήσουμε το άτομο να μην επαναπροσλάβει τόσο εύκολα το βάρος του.
Ο εγκέφαλος θεωρεί την απώλεια βάρους ως νόσο
Όταν χάσουμε βάρος και το ξέρουμε όσοι έχουμε προσπαθήσει να χάσουμε βάρος, ο εγκέφαλός μας θορυβείται. Το σημείο του εγκεφάλου μας το οποίο ασχολείται με την πρόσληψη τροφής, με την πείνα και τον κορεσμό, θεωρεί την απώλεια βάρους ως νόσο. Και έτσι προσπαθεί να μας επαναφέρει στο πρότερό μας αρχικό βάρος, ακόμα και όταν αυτό είναι παθολογικό. Το κάνει με έναν πολύ απλό τρόπο. Αυξάνει την πείνα και μειώνει τον κορεσμό. Άρα, οι επόμενες παρεμβάσεις θα πρέπει να μπορούν να επιφέρουν τον κορεσμό, ώστε να βοηθήσουν ένα άτομο να τηρήσει την γενειοδυτική αγωγή. Αυτές οι παρεμβάσεις είναι φαρμακευτικές, αλλά και οι επεμβάσεις για την αντιμετώπιση παχυσαρκίας, η λεγόμενη μεταβολική χειρουργική, δρα ακριβώς και αυτό τον τρόπο.
- Είναι επεμβάσεις οι οποίες επιτείνουν το αίσθημα του κορεσμού και βοηθούν το άτομο με παχυσαρκία να μπορεί να ακολουθήσει μια πιο χαμηλή σε θερμίδες δίαιτα.
Άρα ο εγκέφαλός μας όταν χάνουμε κιλά και ιδίως οι άνθρωποι που χρειάζονται να χάσουν αρκετά κιλά το αντιμετωπίζει είπατε ως νόσο; Αυτό έχει ενδιαφέρον και θα ήθελα λίγο να μας πείτε δύο λόγια. Δημιουργεί μία καινούργια αίσθηση;
Ναι. Υπάρχει ένα πολύ μικρό κέντρο του εγκεφάλου μας, μια πολύ μικρή περιοχή του εγκεφάλου μας, η οποία είναι ο θερμοστάτης του σωματικού μας βάρους κι αντιλαμβάνεται ένα πλαίσιο βάρους ως υγιές, ακόμα και όταν αυτό είναι στα όρια της παχυσαρκίας. Όταν εμείς το παραβιάσουμε προς τα κάτω, προς τα πάνω δεν τον νοιάζει τόσο πολύ, τότε αυτό γίνεται αντιληπτό ως απειλή για την επιβίωσή μας. Κι αυτή η απειλή αντιμετωπίζεται με αυξημένο αίσθημα πείνας και μειωμένο αίσθημα κορεσμού. Όπως αν δεν πιούμε νερό θα διψάσουμε, ο εγκέφαλός μας θα καταλάβει ότι απειλείται η ζωή μας και θα πρέπει να πιούμε νερό. Κατά τον ίδιο τρόπο αντιλαμβάνεται ότι απειλείται η ζωή μας όταν χάσουμε βάρος. Και γι’ αυτό τον λόγο αυξάνει την πείνα και μειώνει τον κορεσμό.
Και η λύση όπως είπατε σε αυτό είναι η φαρμακευτική αγωγή;
Η φαρμακευτική αγωγή και η μεταβολική χειρουργική, η οποία και αυτή δρα επιφέροντας τον κορεσμό.
Η σχέση του γιατρού με τον ασθενή πόσο σημαντική είναι κυρία Τσιρανίδου;
Καταρχάς ο ίδιος ο ασθενής πρέπει να καταλάβει ότι πρέπει να πάει στον γιατρό. Όταν ξεκινήσει να αντιμετωπίσει την παχυσαρκία θα πρέπει να πάει στο γιατρό. Αυτή είναι και η δική μας καθοδήγηση όχι στον διαιτολόγο, όχι στον γυμναστή, όχι στον οποιονδήποτε. Μονάχα στον γιατρό. Ο γιατρός μαζί με την υπόλοιπη επιστημονική ομάδα θα αποφασίσουν πώς θα διαχειριστούν τον ασθενή αυτό για να χάσει το βάρος του αλλά και με ποιον τρόπο. Έχουμε πολλά τηλέφωνα από ασθενείς οι οποίοι μας ρωτούν , να πάρουν το τάδε φάρμακο. Όχι.
Αυτό είναι κάτι που αποφασίζει ο γιατρός μετά από τη διάγνωση και αυτό και σε αυτή την εκπομπή εδώ σ’ όλα τα θέματα τα οποία αναδεικνύουμε το τονίζουμε πάντα. Το χρέος του ασθενούς είναι να πάει στον κατάλληλο γιατρό και ο γιατρός είναι επιστήμονας και γνωρίζει. Πιστεύετε, κύριε Κόκκινε ότι οι γιατροί λαμβάνουν τις αποφάσεις για τη φροντίδα του ατόμου που ζει με την παχυσαρκία μαζί, σε συνεργασία;
Ναι. Αυτό συμβαίνει στην Ελλάδα. Συμβαίνει από τους γιατρούς οι οποίοι είναι ενήμεροι. Ναι, και πρέπει να συμβαίνει. Σε ένα άτομο με παχυσαρκία το οποίο νιώθει ένοχο για την πάθησή του το πρώτο βήμα είναι να εξηγήσεις ότι δεν είναι και στη συνέχεια να του καταστρώσεις ένα σχέδιο αντιμετώπισης της νόσου με το οποίο θα αισθάνεται άνετα το οποίο θα του εξηγηθεί και στο οποίο θα συμφωνήσουν όλοι. Αυτός, το περιβάλλον του και εμείς.
Τι ποσοστό γιατρών το τηρεί αυτό; Δηλαδή κύριε Κόκκινε, πέρα τη γνώση και την εμπειρία είναι σημαντικό να έχει και υπομονή για να μπορέσει να κατανοήσει το άτομο που ζει με την παχυσαρκία και είναι εκεί για να το φροντίσει και να το βοηθήσει στην αντιμετώπιση. Υπάρχει μεγάλο ποσοστό γιατρών στην Ελλάδα που τα καταφέρουν και έχουν αυτή την καλή συνεργασία με τους ασθενείς;
Νομίζω ότι το ποσοστό αυτών των γιατρών οι οποίοι ασχολούνται με την παχυσαρκία βαίνει αυξανόμενο. Δεν ήταν πολύ μεγάλο ποσοστό μέχρι πρότινος αλλά αυξάνεται. Ευτυχώς οι νέοι γιατροί ενδιαφέρονται πολύ για το νόσημα της παχυσαρκίας, ενημερώνονται πολύ και το θέμα της υπομονής αφορά κάθε νόσο. Δεν είναι μόνο η παχυσαρκία. Ο γιατρός πρέπει να είναι εις θέση να διαθέσει τον χρόνο να ακούσει τον ασθενή του. Να ακούσει τα προβλήματά του να ακούσει τις ανησυχίες του, τους φόβους του για τις ενδεχόμενες θεραπευτικές επιλογές που θα του προτείνει και να ακούσει και την ανάγκη του ασθενούς να εκμυστηρευθεί τα συναισθήματά του, τα οποία πολλές φορές αποτελούν τροχοπέδη για την επαρκή αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.
Εσείς κυρία Τσιρανίδου στον Σύλλογο που συναναστρέφεστε με τους ανθρώπους που ζουν με πολλά παραπάνω κιλά, είναι ευχαριστημένοι από τη συνεργασία με τους γιατρούς;
Εκείνο το οποίο βλέπω και για το οποίο μέχρι σήμερα τουλάχιστον είμαι απόλυτα σίγουρη είναι όταν η σχέση του γιατρού με τον ασθενή είναι καλή τότε ο ασθενής ακολουθεί τις οδηγίες και πετυχαίνει τον στόχο του. Εάν δεν πιστέψεις σε αυτόν τον άνθρωπο στον οποίο θα βρεθείς δεν μπορείς να έχεις πετυχημένες προσπάθειες. Γιατί ο ίδιος ο γιατρός, ακόμη κι αν ο ασθενής υποτροπιάσει, ξέρει πώς θα διαχειριστεί αυτή την υποτροπή. Άρα λοιπόν νομίζω ότι η καλή σχέση με τον γιατρό που έχω απέναντί μου θα με βοηθήσει ώστε να πετύχω το στόχο μου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Κύριε Κόκκινε, αρχές Μαΐου έκανε ανακοίνωση ο Πρωθυπουργός ότι μελετάται ένα πρόγραμμα στο πλαίσιο του προγράμματος -Προλαμβάνω που ήδη ‘’τρέχει’’ στο Υπουργείο Υγείας για άλλα νοσήματα, αλλά και για την παχυσαρκία των παιδιών, καρδιαγγειακά κλπ., να υπάρχει και για την παχυσαρκία των ενηλίκων. Ήθελα να μου πείτε ποια είναι τα οφέλη, γιατί μίλησε ο Πρωθυπουργός, για δωρεάν φάρμακα, για καλύτερη πρόσβαση στους γιατρούς κλπ. Πιστεύετε ότι αυτό το πρόγραμμα θα είναι αποτελεσματικό και θα έχει όντως όφελος για τον άνθρωπο που ζει με την παχυσαρκία;
Αυτό είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία και νομίζω πάρα πολύ χρήσιμη. Είναι καιρός πλέον τα άτομα με παχυσαρκία να συμπεριληφθούν στον προληπτικό έλεγχο και στην χορήγηση δωρεάν αγωγής, είτε αυτή είναι πρώτα απ’ όλα η διάγνωση, δηλαδή η εξέταση από έναν ειδικό, είτε η γενειοδυτικό παρέμβαση η οποία πρέπει να χορηγείται από διαιτολόγο κατά κύριο λόγο ή η φαρμακευτική αγωγή. Να θυμίσω ότι έχουμε φαρμακευτικές αγωγές ιδιαίτερα αποτελεσματικές και όσο πάμε θα έχουμε και πιο αποτελεσματικές, οι οποίες όμως κοστίζουν πάρα πολύ. Άρα η δυνατότητα πρόσβασης στα άτομα που έχουν σοβαρού βαθμού παχυσαρκία σε φαρμακευτικές αγωγές χωρίς την οικονομική επιβάρυνση πραγματικά θα είναι πάρα πολύ επωφελείς.
- Σημαντικό που θα υπάρχουν και δωρεάν επισκέψεις στο γιατρό, δωρεάν πρόσβαση στο γιατρό που δεν την έχουν και όλοι οι πολίτες.
Είναι αλήθεια. Θα πρέπει να υπάρξει μία σαφής πρόνοια για τους ανθρώπους αυτούς που μην ξεχνάμε είναι το 32% του ελληνικού πληθυσμού. Δεν ξέρουμε τις λεπτομέρειες, ελπίζω ότι θα τις γνωρίζουμε σύντομα, είναι υπό διαβούλευση και πραγματικά είναι ένα πολύ ενδιαφέρον πρόγραμμα και όσον αφορά την υλοποίηση του και σε ποιους θα υλοποιηθεί, ποιοι επαγγελματίες υγείας θα συμμετέχουν, ποιοι ασθενείς θα μπουν σε προτεραιότητα. Προφανώς αυτοί που έχουν σοβαρότερο βαθμό παχυσαρκίας.
- Και ο αριθμός των ασθενών που θα μπορέσει το κράτος να καλύψει, γιατί και το κράτος έχει να κόστος γι’ αυτό. Βέβαια υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ο ασθενής απ’ ό, τι έχουμε ακούσει μέχρι αυτή την στιγμή από τις ανακοινώσεις δια στόματος του Πρωθυπουργού που θα πρέπει να έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά για να ενταχθεί.
Προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στα άτομα των οποίων η υγεία βρίσκεται σε υψηλότερο κίνδυνο αυτή την στιγμή εξαιτίας της παχυσαρκίας.
Οπότε αναμένουμε να δούμε τις λεπτομέρειες.
Κυρία Τσιρανίδου, θα θέλατε να προσθέσετε κάτι άλλο, κλείνοντας;
Ναι, να πω ότι ο Σύλλογος είναι εδώ για να αγκαλιάσει όλους τους ανθρώπους οι οποίοι έχουν πρόβλημα και ζουν με παχυσαρκία. Είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε κατάσταση όχι μόνο ηθικά, όχι μόνο καθοδηγητικά αλλά ακόμη και υλικά.
Πολύ σημαντικό αυτό, συγχαρητήρια.
Κύριε Καθηγητά, ευχαριστούμε θερμά που ήσασταν κοντά μας για να ενημερώσουμε το κοινό μας για τη νόσο που λέγεται παχυσαρκία. Και εσάς σας ευχαριστώ θερμά κυρία Τσιρανίδου που ήσασταν κοντά μας. Ευχαριστώ και τους δύο.
