Γονικές παροχές 2025: Πώς καλύπτονται τα τεκμήρια και τι ελέγχει η ΑΑΔΕ

Οι γονικές παροχές και οι δωρεές αποτελούν για πολλούς φορολογούμενους ένα «σωσίβιο» απέναντι στα τεκμήρια, ειδικά όταν πραγματοποιούνται αγορές ακινήτων ή αυτοκινήτων χωρίς αντίστοιχα δηλωμένα εισοδήματα. Ωστόσο, η ΑΑΔΕ έχει αυστηροποιήσει σημαντικά τους ελέγχους, θέτοντας σαφείς κανόνες και παγίδες που μπορεί να κοστίσουν ακριβά αν δεν τηρηθούν.

Τι ισχύει σήμερα για τις γονικές παροχές

Από το 2021 ισχύει αφορολόγητο όριο έως 800.000 ευρώ για γονικές παροχές και δωρεές μεταξύ συγγενών πρώτου βαθμού – δηλαδή από γονείς προς παιδιά, μεταξύ συζύγων ή μελών συμφώνου συμβίωσης, και από παππούδες προς εγγόνια.

Η μεταβίβαση όμως πρέπει να είναι πλήρως τεκμηριωμένη και να πραγματοποιείται μέσω τραπέζης. Οι δωρεές σε μετρητά φορολογούνται από το πρώτο ευρώ με συντελεστή 10%, ενώ η μη τήρηση των διαδικασιών μπορεί να οδηγήσει σε πρόστιμα και αναδρομικούς φόρους.

Πώς οι γονικές παροχές «καλύπτουν» τεκμήρια

Οι φορολογούμενοι μπορούν να επικαλεστούν τη γονική παροχή για να καλύψουν τεκμήρια, όπως:

• αγορά ή ανέγερση κατοικίας
• απόκτηση αυτοκινήτου ή σκάφους
• δαπάνες για μετοχές ή λοιπές επενδύσεις
• καταθέσεις σε τραπεζικό λογαριασμό

Η γονική παροχή πρέπει να έχει δηλωθεί εντός του ίδιου φορολογικού έτους που έγινε η δαπάνη. Διαφορετικά, η ΑΑΔΕ δεν τη λαμβάνει υπόψη για την κάλυψη τεκμηρίων.

Οι «παγίδες» που οδηγούν σε φορολογικό έλεγχο

1. Μετρητά εκτός τραπέζης: Αν η μεταφορά γίνει χέρι-χέρι, θεωρείται μη νόμιμη και φορολογείται.
2. Διαδρομές μέσω τρίτων: Όταν τα χρήματα περνούν από ενδιάμεσο πρόσωπο (π.χ. γονέας → θείος → παιδί), η ΑΑΔΕ μπορεί να θεωρήσει τη συναλλαγή εικονική και να επιβάλει φόρο 20%.
3. Κοινός λογαριασμός: Αν τα χρήματα κατατεθούν σε κοινό λογαριασμό, θεωρείται ότι ωφελείται και ο συνδικαιούχος, οπότε μπορεί να υπάρξει επιπλέον φορολογική επιβάρυνση.
4. Μη δικαιολογημένα εισοδήματα δωρητή: Η ΑΑΔΕ εξετάζει αν ο γονέας που έκανε τη δωρεά είχε τη δυνατότητα να το πράξει. Αν όχι, μπορεί να προκύψει πρόσθετος φόρος ή έλεγχος πόθεν έσχες.
5. Απουσία δήλωσης στη σωστή περίοδο: Αν η δωρεά δηλωθεί μετά τη χρονιά της δαπάνης, δεν αναγνωρίζεται για κάλυψη τεκμηρίων.

Παράδειγμα

Αν ένας φοιτητής αγοράσει αυτοκίνητο 15.000 ευρώ, χωρίς να έχει δικά του εισοδήματα, μπορεί να καλύψει το τεκμήριο αν οι γονείς του του μεταφέρουν το ποσό μέσω τραπεζικού λογαριασμού και το δηλώσουν ως γονική παροχή εντός του ίδιου έτους. Αν γίνει με μετρητά ή καθυστερήσει η δήλωση, η ΑΑΔΕ θα το θεωρήσει «ανεξήγητη δαπάνη».

Τι ελέγχει η ΑΑΔΕ

• Προέλευση των χρημάτων (εισοδήματα δωρητή)
• Διαδρομή μεταφοράς (μέσω τραπέζης ή όχι)
• Συμφωνία ημερομηνιών μεταφοράς – αγοράς
• Ορθότητα δηλώσεων Ε1 και Ε9
• Πιθανές εικονικές δωρεές για φοροαποφυγή

Η διασταύρωση γίνεται ηλεκτρονικά μέσω τραπεζικών κινήσεων και δηλώσεων εισοδήματος, ενώ σε περιπτώσεις ασυμφωνιών ζητούνται επιπλέον δικαιολογητικά ή ενεργοποιούνται έλεγχοι πόθεν έσχες.

Πώς να προστατευθείτε

• Κάντε κάθε μεταφορά μέσω τραπεζικού συστήματος.
• Δηλώστε τη γονική παροχή στη σωστή χρονιά.
• Κρατήστε όλα τα αποδεικτικά – κινήσεις, βεβαιώσεις, συμβόλαια.
• Συμβουλευθείτε λογιστή ή φοροτεχνικό πριν κάνετε μεγάλες μεταφορές.

Συμπέρασμα

Οι γονικές παροχές μπορούν να λειτουργήσουν ως πολύτιμο εργαλείο για την κάλυψη τεκμηρίων, αλλά μόνο αν τηρηθούν οι νόμιμες διαδικασίες. Με την ΑΑΔΕ να εντείνει τους ελέγχους, η διαφάνεια και η έγκαιρη δήλωση αποτελούν τη μόνη ασφαλή οδό για γονείς και παιδιά.