Οι μεταβολές στο ανδρικό στήθος είναι συχνό φαινόμενο. Μερικές φορές πρόκειται απλώς για συσσώρευση λίπους, ενώ άλλες για αύξηση αδενικού ιστού, γνωστή ως γυναικομαστία – και σε πιο σπάνιες περιπτώσεις για καρκίνο του μαστού.
Σύμφωνα με την Dr. Jamin Brahmbhatt, ουρολόγο και ρομποτική χειρουργό στο Orlando Health και επίκουρη καθηγήτρια Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Κεντρικής Φλόριντα, πολλοί άνδρες νιώθουν αμηχανία ή ανησυχία όταν παρατηρούν ότι το στήθος τους έχει «μεγαλώσει». Για άλλους πρόκειται για απλή λιποαποθήκευση, ενώ για μερικούς είναι πραγματική ανάπτυξη ιστού — και συχνά συνυπάρχουν και τα δύο.
Πόσο συχνή είναι η γυναικομαστία
Η γυναικομαστία είναι πολύ πιο διαδεδομένη απ’ ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι. Έρευνες δείχνουν ότι 30% έως 50% των υγιών ανδρών εμφανίζουν κάποια μορφή ασυμπτωματικής διόγκωσης του μαστικού ιστού στη διάρκεια της ζωής τους, χωρίς καν να το αντιληφθούν.
Ανατομία και λειτουργία του μαστού
Τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, το στήθος βρίσκεται πάνω από τους θωρακικούς μύες και αποτελείται από δύο βασικά στοιχεία: λίπος και αδενικό ιστό.
Το λίπος καθορίζει το μέγεθος και το σχήμα του στήθους, ενώ μεταβάλλεται ανάλογα με το σωματικό βάρος. Ο αδενικός ιστός, που περιλαμβάνει γαλακτοφόρους πόρους και υποστηρικές δομές, αντιδρά στις ορμόνες. Στις γυναίκες, τα οιστρογόνα ενισχύουν την ανάπτυξή του, ενώ στους άνδρες η τεστοστερόνη τον διατηρεί ανενεργό.
Αυτός είναι και ο λόγος που οι άνδρες μπορούν να εμφανίσουν παθήσεις του μαστού, όπως γυναικομαστία ή, πιο σπάνια, καρκίνο.
Κατά την εμβρυϊκή ανάπτυξη, το σώμα ακολουθεί αρχικά ένα «θηλυκό πρότυπο»· οι θηλές σχηματίζονται πριν το χρωμόσωμα Υ δώσει το σήμα για ανδρική διαφοροποίηση. Έτσι, οι άνδρες διατηρούν τη βασική δομή του μαστού, έστω κι αν παραμένει ανενεργή.
Μπορεί οι άνδρες να παράγουν γάλα;
Ακούγεται απίστευτο, όμως υπό ορισμένες συνθήκες οι άνδρες μπορούν να εμφανίσουν γαλακτόρροια – δηλαδή παραγωγή γάλακτος. Οφείλεται σε αυξημένα επίπεδα προλακτίνης, διαταραχές υπόφυσης, χρόνια ηπατική νόσο ή ορμονοθεραπεία για καρκίνο του προστάτη. Αν και σπάνιο, είναι συνήθως ακίνδυνο, αλλά πρέπει να ελεγχθεί ιατρικά, ιδίως αν συνοδεύεται από έκκριση αίματος.
Ψευδογυναικομαστία: Όταν ευθύνεται το λίπος
Η πιο συχνή αιτία για διογκωμένο ανδρικό στήθος είναι το περίσσιο λίπος. Με την αύξηση βάρους, το λίπος μπορεί να συγκεντρωθεί και στο στήθος, προκαλώντας ψευδογυναικομαστία.
Η κατάσταση αυτή δεν είναι επικίνδυνη και βελτιώνεται με απώλεια βάρους, άσκηση και υγιεινή διατροφή.
Γυναικομαστία: Ανάπτυξη αδενικού ιστού
Η πραγματική γυναικομαστία αφορά ανάπτυξη του αδενικού ιστού κάτω από τη θηλή και τη θηλαία άλω. Ο ιστός είναι σφριγηλός, μερικές φορές επώδυνος, και βρίσκεται ακριβώς κάτω από τη θηλή.
Εμφανίζεται όταν διαταράσσεται η ισορροπία μεταξύ τεστοστερόνης και οιστρογόνων. Κατά την εφηβεία, έως και τα 2/3 των αγοριών εμφανίζουν κάποιο βαθμό διόγκωσης – συνήθως παροδικής φύσης. Στους ενήλικες άνδρες, η πτώση της τεστοστερόνης, η αύξηση βάρους ή ορισμένα φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν παρόμοιες αλλαγές.
Άλλες αιτίες αλλαγών στο στήθος
Πέρα από τις ορμόνες, ρόλο παίζουν και φάρμακα, ουσίες ή παθήσεις.
Η φιναστερίδη (για τριχόπτωση ή διογκωμένο προστάτη) και η βικαλουταμίδη (στη θεραπεία καρκίνου του προστάτη) μπορούν να μεταβάλουν την τεστοστερόνη και να προκαλέσουν ανάπτυξη ιστού.
Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η χρήση μαριχουάνας ή αναβολικών στεροειδών επηρεάζουν επίσης την ορμονική ισορροπία.
Παθήσεις του θυρεοειδούς, του ήπατος ή των νεφρών μπορεί να είναι υποκείμενα αίτια – και σε αυτές τις περιπτώσεις, οι αλλαγές στο στήθος ίσως αποτελούν σήμα κινδύνου για κάτι σοβαρότερο.
Ψυχολογικές επιπτώσεις
Η γυναικομαστία συχνά επηρεάζει την αυτοεικόνα και την ψυχολογία των ανδρών. Πολλοί αισθάνονται ντροπή, αποφεύγουν το γυμναστήριο, την παραλία ή κοινωνικές επαφές.
Οι ειδικοί τονίζουν ότι πρόκειται για συχνό και φυσιολογικό φαινόμενο, το οποίο δεν πρέπει να προκαλεί σιωπή ή ενοχή.
Στους εφήβους, η υπομονή και η ενημέρωση είναι αρκετές, αφού συνήθως υποχωρεί μόνη της. Στους ενήλικες, απαιτείται διερεύνηση της αιτίας και επιλογή ιατρικής, χειρουργικής ή συντηρητικής προσέγγισης.
Πότε να επισκεφθείτε γιατρό
Αν και μόλις 1% των καρκίνων του μαστού αφορά άνδρες, κάθε σκληρή μάζα, μονόπλευρη διόγκωση, έκκριση από τη θηλή ή ταχεία αύξηση πρέπει να εξετάζεται από γιατρό.
Η επίμονη ή επώδυνη γυναικομαστία χρειάζεται επίσης ιατρική αξιολόγηση, για να αποκλειστεί κάθε σοβαρό ενδεχόμενο.
Θεραπευτικές επιλογές
Η αντιμετώπιση εξαρτάται από την αιτία. Αν ευθύνεται φάρμακο, η τροποποίηση της αγωγής μπορεί να βοηθήσει. Εάν υπάρχει κατάχρηση ουσιών, η διακοπή ή η μείωση τους είναι καθοριστική.
Η απώλεια βάρους βοηθά σημαντικά, ειδικά όταν πρόκειται για ψευδογυναικομαστία, καθώς μειώνει το λίπος και βελτιώνει την ορμονική ισορροπία. Η προπόνηση με βάρη ενισχύει τους μύες του στήθους και βελτιώνει την εικόνα του σώματος, χωρίς όμως να εξαφανίζει τον αδενικό ιστό.
Όταν η διόγκωση εμμένει, η χειρουργική επέμβαση μείωσης στήθους αποτελεί ασφαλή και αποτελεσματική λύση.
Σε άνδρες με χαμηλή τεστοστερόνη, η ορμονοθεραπεία μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση, αλλά πρέπει να γίνεται μόνο με ιατρική παρακολούθηση, καθώς η αυθαίρετη χρήση τεστοστερόνης μπορεί να επιδεινώσει το πρόβλημα.
Να θυμάστε πως η διόγκωση του στήθους στους άνδρες είναι συνήθως καλοήθης και αναστρέψιμη, όμως σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να υποδεικνύει ορμονική διαταραχή ή παθολογικό αίτιο.
Η έγκαιρη αξιολόγηση από ειδικό γιατρό είναι το κλειδί για τη σωστή διάγνωση και αντιμετώπιση.
Βρείτε μας στο Google News. Πατήστε εδώ!