Μια σημαντική διεθνής ερευνητική προσπάθεια, με επικεφαλής το Κέντρο Υγιούς Γήρανσης του Εγκεφάλου (CHeBA) του Πανεπιστημίου Νέας Νότιας Ουαλίας (UNSW), ανατρέπει τον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε την άνοια. Μέσα από τη διερεύνηση παγκόσμιων ανισοτήτων στην υγεία του εγκεφάλου, το ερευνητικό πρόγραμμα COSMIC (Cohort Studies of Memory in an International Consortium) προσπαθεί να κάνει την έρευνα για την άνοια πιο δίκαιη, ισότιμη και σχετική σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το άρθρο που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Neuroscience σε ειδική έκδοση για την «Παγκόσμια Ποικιλομορφία και Ανισότητα στην Ψυχική και Εγκεφαλική Υγεία», συνοψίζει την πορεία και τα ευρήματα του προγράμματος COSMIC.
Οι Ποικίλοι Παράγοντες Κινδύνου για την Άνοια
Όπως τονίζει ο ερευνητής του CHeBA, Dr Darren Lipnicki, οι παράγοντες κινδύνου για την άνοια δεν επηρεάζουν όλους τους πληθυσμούς με τον ίδιο τρόπο. Η παγκόσμια προσέγγιση του COSMIC αποκάλυψε κρίσιμες διαφορές στον τρόπο με τον οποίο καρδιαγγειακοί, κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες συνδέονται με την άνοια. Αυτές οι διαφορές είναι το «κλειδί» για πιο στοχευμένες και αποτελεσματικές στρατηγικές πρόληψης.
Ο καθηγητής Perminder Sachdev, επικεφαλής του προγράμματος και συνεπικεφαλής του CHeBA, σημειώνει: «Αν θέλουμε να μειώσουμε την παγκόσμια επιβάρυνση της άνοιας, πρέπει να κατανοήσουμε πώς εξελίσσονται οι παράγοντες κινδύνου σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Ό,τι λειτουργεί σε χώρες υψηλού εισοδήματος δεν ισχύει απαραίτητα για τις αναπτυσσόμενες περιοχές.»
Αυξανόμενη Παγκόσμια Ανάγκη
Σήμερα, περισσότεροι από 55 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ζουν με άνοια, με περίπου 10 εκατομμύρια νέα κρούσματα κάθε χρόνο. Με τη γήρανση του πληθυσμού, αυτός ο αριθμός αναμένεται να τριπλασιαστεί μέχρι το 2050, φτάνοντας τα 153 εκατομμύρια άτομα, με τη ραγδαία αύξηση να σημειώνεται κυρίως στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Ωστόσο, οι πληθυσμοί αυτοί εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται σημαντικά στην υπάρχουσα επιστημονική βιβλιογραφία.
Η Δύναμη της Συνεργασίας: 38 Χώρες, 200.000 Συμμετέχοντες
Από το 2012, το COSMIC έχει συγκεντρώσει δεδομένα από περισσότερες από 60 ερευνητικές ομάδες μνήμης σε 38 χώρες, με πάνω από 200.000 συμμετέχοντες. Η γεωγραφική και πολιτισμική ποικιλομορφία καλύπτει περιοχές στην Ασία, την Αφρική, την Ευρώπη, τις Αμερικές και την Ωκεανία. Αυτό επέτρεψε στους ερευνητές να εξετάσουν πώς ηλικία, φύλο, γονιδιακή προδιάθεση, εκπαίδευση και κοινωνικό περιβάλλον σχετίζονται με τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας.
Κύρια Ευρήματα της Μελέτης
Ο Dr Lipnicki και η ομάδα του ανακάλυψαν ότι:
-
Οι καρδιαγγειακοί παράγοντες κινδύνου (όπως ο διαβήτης και η υπερχοληστερολαιμία) έχουν ισχυρότερη επίδραση στη γνωστική εξασθένηση σε ασιατικούς πληθυσμούς σε σύγκριση με τους λευκούς.
-
Οι κοινωνικοί παράγοντες, όπως η οικογενειακή στήριξη και η συμμετοχή στην κοινότητα, παρέχουν ισχυρότερη προστασία κατά της άνοιας σε χώρες της Ασίας.
-
Υπάρχουν σημαντικές διαφορές στην επίδραση της εκπαίδευσης, της τεκνογονίας και της γονιδιακής προδιάθεσης ανάμεσα σε εθνοτικές ομάδες.
Ένα Εργαλείο για το Μέλλον
Το COSMIC δεν περιορίζεται στη μελέτη συσχετίσεων. Αναπτύσσει επίσης μοντέλα πρόβλεψης κινδύνου και διαγνωστικά εργαλεία ειδικά σχεδιασμένα για χώρες με περιορισμένους πόρους. Παράλληλα, εκπαιδεύει ερευνητές στις χώρες αυτές και παρέχει ανοικτή πρόσβαση στα δεδομένα μέσω της πλατφόρμας Dementias Platform Australia (DPAU).
Έκκληση για Νέα Δεδομένα – Και Νέες Φωνές
Καθώς η ανάγκη για παγκόσμια δράση στην αντιμετώπιση της άνοιας γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ, το COSMIC προσκαλεί νέες ερευνητικές ομάδες — ιδιαίτερα από υποεκπροσωπούμενες περιοχές και χώρες χαμηλού εισοδήματος — να ενταχθούν στην πρωτοβουλία.
Η παγκόσμια έρευνα για την άνοια εισέρχεται σε μια νέα εποχή ενσωμάτωσης και δικαιοσύνης. Μέσα από τη συλλογική γνώση, την ποικιλομορφία και τη συνεργασία, μπορούμε να διαμορφώσουμε στοχευμένες, δίκαιες και αποτελεσματικές στρατηγικές πρόληψης — δίνοντας ελπίδα στα εκατομμύρια ανθρώπων που αντιμετωπίζουν ή θα αντιμετωπίσουν την άνοια.