Οι γονείς έχουν καθοριστικό ρόλο στην εκπαίδευση των παιδιών τους γύρω από το σεξ και τις σχέσεις. Ωστόσο, μια πρόσφατη έρευνα στην Αυστραλία δείχνει ότι πολλοί γονείς –ιδίως οι πατέρες– αισθάνονται έντονη αμηχανία όταν χρειάζεται να ξεκινήσουν τέτοιες συζητήσεις. Στην εθνική έρευνα συμμετείχαν 1.918 γονείς. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι γονείς νιώθουν πιο άνετα να μιλήσουν για θέματα όπως η εικόνα σώματος (45%) και η εφηβεία (38%), ενώ εμφανίζονται πολύ λιγότερο άνετοι όταν πρόκειται για ζητήματα όπως η αυτοϊκανοποίηση (12%) ή η σεξουαλική ικανοποίηση (13%).
Οι μητέρες είναι πιο πιθανό να ξεκινήσουν συζητήσεις γύρω από το σεξ (32,3%) σε σχέση με τους πατέρες (23,9%). Το βασικό εμπόδιο που αναφέρουν οι γονείς είναι η αμηχανία, τόσο δική τους όσο και των παιδιών, αλλά και ο φόβος μήπως πουν κάτι «λάθος». Κι όμως, όταν οι έφηβοι γνωρίζουν ότι οι γονείς τους είναι ανοιχτοί σε μη επικριτικές συζητήσεις, είναι πολύ πιο πιθανό να μοιραστούν απορίες, να ζητήσουν βοήθεια και να εμπιστευτούν τους γονείς τους σε δύσκολες στιγμές. Ακολουθούν 6 πρακτικές συμβουλές για να ξεκινήσετε τις συζητήσεις γύρω από το σεξ με λιγότερη αμηχανία:
1. Ξεκινήστε νωρίς
Η «συζήτηση για το σεξ» δεν είναι μία και μοναδική κουβέντα, αλλά μια συνεχής διαδικασία. Από μικρή ηλικία, τα παιδιά χρειάζονται βασικές πληροφορίες για το σώμα τους, την αναπαραγωγή και την εφηβεία. Όσο πιο νωρίς ξεκινήσει η επικοινωνία, τόσο πιο φυσική και ομαλή θα είναι η συνέχεια στην εφηβεία.
2. Εκμεταλλευτείτε την καθημερινότητα
Η τηλεόραση, οι ταινίες, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι ειδήσεις προσφέρουν αφορμές για συζήτηση. Μπορείτε να ρωτήσετε τον έφηβο πώς αντιλαμβάνεται μια σκηνή ή ποια είναι η γνώμη του για ένα θέμα που προβλήθηκε στις ειδήσεις, όπως η πορνογραφία ή οι σχέσεις. Η κουβέντα δεν χρειάζεται να έχει «τελικό μήνυμα»· ο στόχος είναι να ακούσετε και να δείξετε ενδιαφέρον.
3. Μην ξεκινάτε με απαγορεύσεις
Η συμβουλή «μην κάνεις σεξ» ή «μην δεις πορνογραφία» συνήθως δεν αποτρέπει τους εφήβους. Μπορεί μάλιστα να τους κάνει πιο απρόθυμους να μιλήσουν ξανά. Δεδομένου ότι η πλειοψηφία των νέων ξεκινά σεξουαλικές εμπειρίες γύρω στα 15-17, είναι σημαντικό οι γονείς να εστιάσουν στην υποστήριξη: να μιλήσουν για ασφάλεια, συγκατάθεση, χρήση αντισύλληψης και πρόσβαση σε ιατρική συμβουλή.
4. Μοιραστείτε ιστορίες
Αν και οι έφηβοι δεν αγαπούν να θυμούνται ότι οι γονείς τους υπήρξαν κι αυτοί έφηβοι, μια προσωπική ιστορία μπορεί να «σπάσει τον πάγο». Ένα πρώτο ραντεβού, μια αστεία εμπειρία ή ακόμα και μια αμηχανία μπορεί να κάνει τη συζήτηση πιο ανθρώπινη. Αν δεν αισθάνεστε άνετα με δικά σας παραδείγματα, μπορείτε να αναφερθείτε σε ιστορίες που έχετε διαβάσει ή ακούσει.
5. Παραδεχτείτε την αμηχανία σας
Δεν είναι εύκολο να μιλάμε για σεξουαλικά θέματα. Ακόμη και η αναφορά λέξεων όπως «αυνανισμός» μπορεί να φαίνεται δύσκολη. Η ειλικρίνεια βοηθάει: παραδεχτείτε ότι νιώθετε άβολα και χρησιμοποιήστε το χιούμορ για να χαλαρώσει η συζήτηση. Αυτό δείχνει στον έφηβο ότι είναι φυσιολογικό να αισθάνεται αμηχανία, αλλά και ότι μπορεί να μιλήσει ανοιχτά.
6. Ενημερωθείτε και προπονηθείτε
Οι περισσότεροι γονείς δεν έχουν μεγάλη εμπειρία στο να μιλούν για σεξουαλικά θέματα. Καλό είναι να διαβάσετε σχετικά άρθρα ή οδηγούς και να κάνετε πρόβα της συζήτησης με έναν σύντροφο ή φίλο. Δεν χρειάζεται να είστε ειδικοί· αρκεί να δείξετε προθυμία για διάλογο και ανοιχτή επικοινωνία.
Θα οδηγήσει η συζήτηση σε πρόωρη σεξουαλική δραστηριότητα;
Ένα συχνό άγχος των γονιών είναι ότι αν μιλήσουν για το σεξ, θα ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να το δοκιμάσουν. Οι επιστημονικές έρευνες δείχνουν το αντίθετο: η ανοιχτή, θετική και υπεύθυνη συζήτηση καθυστερεί την έναρξη σεξουαλικής δραστηριότητας και οδηγεί σε πιο ασφαλείς επιλογές.
Η έννοια του «sex positive» δεν σημαίνει ότι αγνοούμε τους κινδύνους· σημαίνει ότι παρουσιάζουμε το σεξ ως κάτι που, όταν γίνει στον κατάλληλο χρόνο και με ασφάλεια, μπορεί να είναι μια θετική και υγιής εμπειρία. Η έμφαση στην συγκατάθεση και στον σεβασμό βοηθά τους νέους να θέτουν όρια και να αναγνωρίζουν τις ανάγκες τους.
Οι συζητήσεις για το σεξ δεν χρειάζεται να είναι γεμάτες αμηχανία ή απαγορεύσεις. Με ειλικρίνεια, διάθεση για ακρόαση και μερικές στρατηγικές, οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τους εφήβους να διαμορφώσουν μια υγιή, υπεύθυνη και θετική στάση απέναντι στη σεξουαλικότητα.